دریانیوز// اهمیت دادن و ارزش نهادن به محیط زیست مدت هاست که چالش بزرگ دوستداران محیط زیست می باشد و رشته محیط‌زیست در دنیا یکی از مفیدترین و پرطرفدارترین و به روزترین رشته های تحصیلی محسوب می شود.بر اساس آمار world Population Review (سازمانی که داده های آماری جمعیتی به روز را درباره تمامی کشورها ارائه می‌دهد) در سال ۲۰۲۱ ایران رتبه ۱۷ در تولید زباله را داشت و در واقع تولید پسماند در کشور ما بالاتر از میانگین جهانی است.
تفكیك زباله از مبدا، مهمترین اصل چرخه بازیافت
پیشرفت روز افزون زندگی بشر و نوع زندگی صنعتی علی رغم راحتی هایی که با خود به همراه آورد مضراتی نیز دارد، استفاده فراوان از مواد پلاستیکی، قوطی ها و شیشه ها و … در سبک زندگی روزانه افراد تأثیرات مخربی بر محیط زیست دارد.
به عنوان مثال: در ابتدا منجر به برداشت های بی رویه مواد عالی برای کسب سود بیشتر از دل این سیاره سبز می شود و سپس فرآوری و استفاده از آنها در موارد گوناگون زباله هایی را تولید می کند که هرچند برگشت پذیر هستند ولی به دلیل عدم فرهنگ سازی کافی و عدم همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا منجر به ایجاد و انباشت زباله هایی می شود که علی رغم اینکه می تواند به چرخه اقتصادی کمک کند خود باری بر دوش سلامت محیط زیست می باشد.
این صنعتی شدن زندگی بشر به مرور زمان جای نفس کشیدن برای کره زمین را گرفته است و مخاطرات جدی برای موجودات زنده با خود به همراه داشته است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته چرخه بازیافت زباله به صورت امری بدیهی اتفاق می افتد و حتی این روند ایجاد اشتغال هم کرده است البته نه به صورت کاذب و آنچه که ما امروز در کشور خود تحت عنوان زباله گردها شاهد آن هستیم.
یکی از دلایل موفقیت کشورهای توسعه یافته در این امر، همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا می باشد که به خوبی فرهنگی سازی شده است اما متاسفانه هنوز در كشور ما این امر محقق نشده است چراکه مشاركت مردم در همراهی این مسئله همچنان پایین است که خود این موضوع جای تحقیق وبررسی دارد.
به نظر می رسد، اختصاص سطل های زباله ویژه زباله‌های كاغذی، پلاستیك، شیشه، قوطی های فلزی، پس مانده مواد غذایی و مواد غیرقابل بازیافت برای واحدهای مسكونی، در ترغیب مردم به تفكیك زباله در مبدا موثر است.
تفکیک زباله و مدیریت درست آن در تولید ارزش افزوده نقش بسیاری دارد، به حدی كه در شرایط حاضر، صنعت بازیافت ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی برخی كشورها را تشكیل می دهد و همانطور که اشاره شد فرصت شغلی بسیاری هم ایجاد می كند.
بدیهی است که عدم فرهنگ سازی مناسب و عدم همکاری مردم در تفکیک زباله از مبدا موجب شد روند چرخه تولید زباله در كشور تا امحاء و بازگرداندن آن به چرخه تولید، به صورت ناقص اجرا شود.
صاحبنظران مدیریت پسماند و دفن غیراصولی زباله را برای جلوگیری از تهدیدهای زیست محیطی ضروری می دانند و لازمه تحقق و اجرای تمام راهكارهای حل معضل پسماند را منوط به تفكیك زباله از مبدا می دانند. این در حالی است كه امروزه تفكیك پسماندهای خشك از تر به یكی از اولویت های جوامع توسعه یافته تبدیل شده است به طوری كه كارشناسان براین باورند چنانچه تفكیك زباله از مبدأ و بازگشت آن به چرخه مجدد تولید و انرژی به خوبی انجام شود علاوه بر حذف حجم قابل توجهی از زباله‌های تولیدی از چرخه طبیعت، این طلای كثیف، به یك ظرفیت اقتصادی تبدیل می شود.
متوسط تولید روزانه زباله به ازای هر شخص در جهان ۳۰۰ گرم و در ایران حدود ۲برابر این مقدار است.
طبق گزارش ها، ۷۰ درصد زباله های جهان بازیافت می شود، این در حالی كه در ایران این مهم تنها در ۲۰ درصد از زباله ها اتفاق می افتد.
در ایران تنها ۱۰ درصد زباله ها در مبدا تفكیك می‌شود كه نماد سطح مشاركت پایین ایرانیان در تفكیك ۲۰ میلیون تن زباله سالانه این كشور است، از این مقدار زباله تولیدی ۸۰ درصد سهم ساكنان شهرها و ۲۰ درصد باقیمانده آن تولید ساكنان روستاهای ایران است. تعداد دفعات جمع‌آوری زباله در برخی شهرهای ایران دو تا سه بار در روز است كه این مقدار در كشورهای جهان ۲ تا سه بار در هفته است و این نشان از حجم بالای تولید زباله در کشور است.
آموزش و فرهنگ سازی، حلقه مفقوده تفکیک زباله از مبدا
نبود آموزش های لازم و فرهنگ سازی اصولی و هدفمند همان حلقه مفقوده تفكیك زباله از مبدا می‌باشد. در دهه ۶۰ مردم خودشان را موظف می‌دانستند كه شیشه نوشابه ها را برگردانند. همین هم باعث می شد تا این زباله وارد چرخه محیط زیست نشود؛ این رفتار واكنش آن روز جامعه به تولیدات كم كارخانه های داخلی بود و نان خشكی هایی كه در كوچه زباله های بازیافت را جمع می كردند و در مقابل نمك می دادند یكی از كاركردهای مهم یعنی حفاظت محیط زیست را انجام می دادند.
تفكیك زباله، حل توامان مشكل اشتغال و محیط زیست كشور
در ایران عمده تمركز مدیریت پسماند بر زباله سوزی‌ها و از تفكیك پسماند از مبدا غفلت شده است از
این رو سازمان محیط زیست به عنوان ناظر چندی است به صورت جدی پیگیر آن است كه زیرساخت قانونی لازم را برای جمع‌آوری پسماندهای خشك ایجاد شود.
شهرداری ها هم باید از شركت های جمع‌آوری زباله حمایت كنند چون شهرداری ها همین كار را به شكل غیراصولی و غیربهداشتی و توسط زباله گردها انجام می دهند. تفكیك زباله از مبدا باعث كاهش هزینه ۴۰ درصدی مدیریت پسماند می‌شود، افزون بر اینها، تفكیك پسماند از مبدا باعث می شود كه حجم موردنیاز زباله سوزها در كشور حداقل تا ۵۰ درصد كاهش یابد.
آنچه که بدیهی است چنین طرح هایی بیش از اینكه به كمك مالی نیاز داشته باشد به حمایت‌‌های قانونی نیازمند است و برنامه سازمان حفاظت محیط زیست برای مدیریت پسماند، در اولویت قرار گرفتن تفكیك از مبدا و كاهش تولید زباله‌هاست.
ادامه دارد…
قسمت دوم:
نفع اقتصادی بازیافت طلای کثیف
قسمت پایانی:
زباله، این طلای دور ریز یكی از بهترین منابع تولید انرژی
ثبت دیدگاه