یلدا با شکوه می شود اگر …

دریا نیوز//در ایران و سرزمین‌های هم‌فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام می‌برند که همزمان با شب انقلاب زمستانی است.دیر زمانی است که مردمان ایرانی و بسیاری از جوامع دیگر، در آغاز فصل زمستان مراسمی‌ را جشن می گیرند که در میان اقوام گوناگون، نام‌ها و انگیزه‌های متفاوتی دارد. در ایران و سرزمین‌های هم‌فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام می‌برند که همزمان با شب انقلاب زمستانی است. به علت دقت گاه شماری ایرانی و انطباق کامل آن با تقویم طبیعی، همواره و در همه سال‌ها، انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سی‌ام آذر و بامداد یکم دی‌ است.هر چند امروزه برخی به اشتباه بر این گمانند که مراسم شب چله برای رفع نحوست بلندترین شب سال برگزار می‌شود؛ اما می‌دانیم که در باورهای کهن ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد یوم شناخته نمی‌شده است. جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی کیهانی دارد.خورشید در حرکت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که موجب کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریکی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگربار بسوی شمال شرقی باز می‌گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است.

به عبارت دیگر، در شش‌ماهه آغاز تابستان تا آغاز زمستان، در هر شبانه‌روز خورشید اندکی پایین‌تر از محل پیشین خود در افق طلوع می‌کند تا در نهایت در آغاز زمستان به پایین‌ترین حد جنوبی خود با فاصله ۵/۲۳ درجه از شرق یا نقطه اعتدالین برسد.از این روز به بعد، مسیر جابجایی‌های طلوع خورشید معکوس شده و دوباره بسوی بالا و نقطه انقلاب تابستانی باز می‌‌گردد. آغاز بازگشتن خورشید بسوی شمال‌شرقی و افزایش طول روز، در اندیشه و باورهای مردم باستان به عنوان زمان زایش یا تولد دیگرباره خورشید دانسته می‌شد به طوری که آن را گرامی ‌و فرخنده می‌داشتند.در گذشته، آیین‌هایی در این هنگام برگزار می‌شده است که یکی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است. جشنی که از لازمه‌های آن، حضور کهنسالان و بزرگان خانواده، به نماد کهنسالی خورشید در پایان پاییز بوده است، و همچنین خوراکی‌های فراوان برای بیداری درازمدت که همچون انار و هندوانه و سنجد، به رنگ سرخ خورشید باشند و اما جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب‎نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می‎شود. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی ‌هستند و چه خوب است که در این شب زیبا جوانان، بزرگان خانواده را فراموش نکنند و این جشن باشکوه را در کنار هم برگزار کنند ؛ در این مورد دکتر لیلا کریمی فرشی روانشناس می گوید : تا شب یلدا فرصت کمی باقی مانده است در روز‌های گذشته در معابر و بازار‌های کوچک و بزرگ شهر شهروندان زیادی در حال تدارک برای شب یلدا بودند و هستند. مراسمی که ریشه در سنت‌های ما دارد و اگر به دور از تجملات برگزار شود، می‌تواند سبب بهبود سلامت روان ما شود. شرایط زندگی و پیچیدگی‌های آن این روز‌ها سبب شده است که فرصت زیادی برای دورهمی نداشته باشیم. به همین دلیل شب یلدا زمان مناسبی است که خانواده‌ها دور هم جمع شوند. در این بین البته باید تاکید کرد که در شب یلدا نباید سالمندان و بزرگان فامیل را فراموش کرد و این مناسبت فرصت خوبی است تا خانواده‌ها به دیدار بزرگان خانواده و سالمندان بروند.لازم به یادآوری است که کم نیستند، سالمندانی که این روز‌ها از انزوا و تنهایی رنج می‌برند.

این درحالی است که برخی نیز تصور می‌کنند که در چنین شرایطی اگر به خانه افراد سالمند بروند، زحمت آن‌ها را بیشتر می‌کنند و یا برخی می‌گویند سالمندان حوصله سر و صدا را ندارند. به همین دلیل از برگزاری مراسمی مانند شب یلدا چشم پوشی می‌کنند. این درحالی است که باید تاکید کرد چنین باوری درست نیست و دیدار اعضای فامیل با سالمندان سبب بهبود شرایط آن‌ها می‌شود. البته چنانچه سالمندان شرایط لازم را نداشته باشند، اعضای خانواده باید به آن‌ها کمک کنند.فراموش نکنیم که در چنین مناسبت‌هایی اگر به دیدار سالمندان برویم، آن‌ها احساس بهتری پیدا می‌کنند و به زندگی امیدوارتر می‌شوند، چراکه یک پذیرایی ساده از سوی آن‌ها و حتی با کمک شما سبب می‌شود که سالمندان دیگر حس از کارافتادگی و ناتوانی را نداشته باشند و از اینکه توانسته‌اند چنین مراسم‌هایی را برگزار کنند، حس خوبی پیدا خواهند کرد؛ بنابراین به خانواده‌ها توصیه می‌شود که مراسم‌هایی مانند جشن شب یلدا را در محلی برگزار کنند که بزرگان فامیل و سالمندان آنجا حضور دارند. برخی نیز هستند که بیماری‌های سالمندان مانند آلزایمر را بهانه می‌کنند و می‌گویند آن‌ها به دلیل بیماری دیگر ما را نمی‌شناسند. این درحالی است که شاید آن‌ها ما را نشناسند. اما ما به عنوان فرزند، خواهر، برادر یا نوه آن‌ها را می‌شناسیم و باید گفت که دیدار با چنین سالمندانی برای خود ما حس خوبی به همراه دارد، زیرا وقتی کنار شخصی می‌نشینیم که خاطرات خوبی با او داریم، مرور این خاطرات سبب می‌شود، حال ما نیز بهتر شود.به این ترتیب باید تاکید کرد که شب یلدا فرصت مناسبی است، برای دیدار با سالمندان. در چنین مناسبت‌هایی اعضای خانواده می‌توانند سالمندان را از تنهایی در بیاورند و به آن‌ها اعتماد به نفس بدهند که هنوز می‌توانند در دورهمی‌های خانوادگی نقش خود را ایفا کنند، فراموش نکنیم که حس ناامیدی از جایی سرچشمه می‌گیرد که انسان‌ها به قول معروف تصور می‌کنند پشت‌شان خالی شده است.