دریانیوز// صبحی که قرار بود با طلوع آفتاب بر فراز خلیج‌فارس، زندگی در بندرعباس جریان عادی خود را طی کند، ناگهان با صدایی مهیب و ستونی از دود غلیظ به کابوسی تلخ بدل شد. انفجار در اسکله شهید رجایی، قلب اقتصادی جنوب ایران، نه‌تنها ساختمان‌ها و کانتینرها را ویران کرد، بلکه دل‌های بسیاری را در سوگ نشاند.
خبرها از کشته شدن دست‌کم ۱۸ نفر تا زمان تنظیم خبر، مفقودی ۶ نفر و جراحت بیش از هزار نفر حکایت دارند. تصاویر ویرانی‌ها، دود نارنجی که آسمان را پوشانده و چهره‌های مضطرب امدادگران، حکایت از عمق فاجعه‌ای دارد که بار دیگر بی‌مسئولیتی و سهل‌انگاری را به ما یادآوری کرد.
این حادثه، تنها یک انفجار نبود؛ زخمی عمیق بر پیکره جامعه‌ای است که هنوز از سوانح پیشین مانند پلاسکو، متروپل و سانچی التیام نیافته است. خانواده‌هایی که عزیزانشان را از دست داده‌اند، کارگرانی که در لحظه‌ای زندگی‌شان زیر و رو شد و مردمی که در شوک این فاجعه بهت‌زده‌اند، همه در انبوه اندوهی مشترک شریک‌اند.
صدای گریه مادری که فرزندش را در این حادثه از دست داده، فریاد کارگری که زیر آوار گرفتار شده و نگاه نگران کودکی که منتظر بازگشت پدرش است، همگی در گوش شهر طنین‌انداز شده‌اند.چگونه می‌توان این حجم از اندوه را تحمل کرد؟ چگونه می‌توان پذیرفت که بار دیگر، بی‌توجهی به پروتکل‌های ایمنی و مدیریت ناکارآمد، جان انسان‌های بی‌گناه را گرفته است؟
گزارش‌ها حاکی از آن است که آتش‌سوزی اولیه در محوطه کانتینری، به دلیل دمای انباشت مواد اشتعال‌زا به سرعت گسترش یافت و به انفجار منجر شد. آیا این فاجعه قابل پیشگیری نبود؟ آیا نمی‌شد با نظارت دقیق‌تر، جان انسان‌ها را نجات داد؟برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی، باید اقدامات قاطع و ریشه‌ای انجام شود.
در ادامه، راهکارهایی پیشنهاد می‌شود که می‌تواند از بروز حوادث مشابه پیشگیری کند:
* تقویت نظارت و بازرسی‌های ایمنی:
اسکله شهید رجایی، به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری ایران، نیازمند بازرسی‌های منظم و دقیق است. باید تیم‌های تخصصی برای بررسی شرایط نگهداری کانتینرها، به‌ویژه آن‌هایی که مواد شیمیایی یا اشتعال‌زا دارند، تشکیل شود. استانداردهای بین‌المللی ایمنی، مانند NFPA (انجمن ملی حفاظت از حریق)، باید به‌طور کامل اجرا شوند. این بازرسی‌ها باید بدون مماشات و با گزارش‌دهی شفاف انجام گیرند.
آموزش و ارتقای مهارت کارکنان: کارگران و کارکنان بندر باید آموزش‌های مداوم در زمینه مدیریت بحران، اطفای حریق و کار با مواد خطرناک ببینند. تجربه نشان داده که واکنش سریع و صحیح در لحظات اولیه می‌تواند از گسترش فاجعه جلوگیری کند. برنامه‌های آموزشی باید با شبیه‌سازی شرایط واقعی همراه باشد تا آمادگی عملی ایجاد شود.
* به‌روزرسانی زیرساخت‌ها و تجهیزات:
بسیاری از بنادر ایران از تجهیزات قدیمی و فرسوده رنج می‌برند. سرمایه‌گذاری در سیستم‌های پیشرفته اطفای حریق، حسگرهای تشخیص دود و گاز، و تجهیزات خنک‌کننده کانتینرها ضروری است. همچنین، طراحی محوطه‌های نگهداری باید به‌گونه‌ای باشد که مواد اشتعال‌زا از یکدیگر جدا شوند تا از سرایت آتش جلوگیری شود.
* شفافیت و پاسخگویی:
یکی از مشکلات پس از چنین حوادثی، فقدان شفافیت در اعلام علل و ابعاد فاجعه است. مدیریت بحران هرمزگان اعلام کرد که علت انفجار، مواد شیمیایی دپو شده بود، اما جزئیات کافی ارائه نشد. نهادهای مسئول باید با شفافیت، نتایج تحقیقات را منتشر کنند و مقصران را مورد بازخواست قرار دهند. این اقدام اعتماد عمومی را بازسازی می‌کند.
همکاری بین‌المللی: بندر شهید رجایی به دلیل موقعیت استراتژیک در تنگه هرمز، نقشی جهانی همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند IMO (سازمان بین‌المللی دریانوردی) برای ارتقای استانداردهای ایمنی و مدیریت بحران می‌تواند از حوادث مشابه پیشگیری کند. این همکاری می‌تواند شامل انتقال دانش، فناوری و تجربه‌های موفق دیگر بنادر جهان باشد.
ایجاد سیستم هشدار سریع:
نصب حسگرهای پیشرفته برای تشخیص نشت گاز، افزایش دما یا دود می‌تواند به شناسایی زودهنگام خطرات کمک کند. این سیستم‌ها باید به مراکز کنترل متصل باشند تا واکنش سریع ممکن شود.
* مدیریت بحران کارآمد:
هماهنگی بین نهادهای مختلف، از آتش‌نشانی تا هلال‌احمر و اورژانس، باید تقویت شود. تجربه این حادثه نشان داد که خستگی نیروهای امدادی و کمبود نیروی تازه‌نفس، عملیات را کند کرد. برنامه‌ریزی برای پشتیبانی نیروی انسانی و تجهیزات در شرایط اضطراری ضروری است.
این فاجعه، تلنگری بود برای بازنگری جدی در مدیریت ایمنی بنادر ایران. اسکله شهید رجایی نه‌تنها یک مرکز اقتصادی، بلکه نمادی از توان ملی است. اجازه ندهیم این نماد، به نمادی از اندوه و سوگ بدل شود. بیایید به احترام جان‌های ازدست‌رفته و به امید آینده‌ای امن‌تر، دست به کار شویم. اندوه امروز، باید به عزمی راسخ برای تغییر تبدیل شود.
ثبت دیدگاه