دریانیوز// خلیج فارس، گهواره تمدن های باستانی، شاهد نخستین تلاش های انسان برای رام کردن دریاها بود. در این میان، تمدن دیلمون که بین سال های ۳۰۰۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد در جزایر بحرین، منطقه فیلکه کویت و سواحل شرقی عربستان امروزی شکل گرفت، به عنوان پیشگام دریانوردی و کشتی سازی شناخته می شود.
این تمدن اسرارآمیز که در متون سومری از آن به عنوان «سرزمین زندگی ابدی» یاد شده، با ایجاد شبکه های تجاری بین بین النهرین، هندوستان و مصر، نقش بی بدیلی در پیوند دادن جهان باستان ایفا کرد. کشف مهرهای تجاری، ظروف سنگی و الواح گلی در بحرین، گواهی بر رونق شگفت انگیز این تمدن دریامحور است.
دیلمونی ها با بهره گیری از منابع طبیعی خلیج فارس، کشتی هایی ساختند که تحول بزرگی در دریانوردی آن دوران ایجاد کرد. آنها از چوب درختان مقاوم به شوری مانند کهور ایرانی برای بدنه کشتی ها استفاده می کردند و با الیاف نخل خرما، طناب های محکم می بافتند. نوآوری دیگر آنها، استفاده از قیر طبیعی چاه های ابوظبی و کویت برای آب بندی کشتی ها بود.
این شناورها که طول آنها به ۲۰ متر می رسید، با بادبان های مربع شکل از بادهای موسمی خلیج فارس بهره می بردند و توانایی عبور از آب های کم ژرفا و طوفان ها را داشتند.کشتی های دیلمونی، حلقه اتصال تجاری میان سه تمدن بزرگ زمان خود بودند. مس استخراج شده از عمان امروزی، مرواریدهای درخشان بحرین و عطرهای نادر به بین النهرین صادر می شد، در مقابل، عاج فیل، سنگ های قیمتی و پارچه های پنبه ای از هندوستان وارد می شد.
حتی برخی کالاها مانند کندر و مر از طریق دریای سرخ به مصر و شام می رسید. این تجارت پررونق تنها به کالاها محدود نبود؛ دیلمونی ها با رصد ستاره قطبی و ایجاد نشانه های سنگی در سواحل، دانش جهت یابی و نقشه برداری دریایی را توسعه دادند. جالب آنکه فنیقی ها قرن ها بعد از فناوری های کشتی سازی دیلمون الهام گرفتند.
کشفیات باستان شناسی، عظمت این تمدن را آشکار کرده است. بقایای یک کشتی غرق شده در نزدیکی سیراف ایران با محموله ای از سفال و عقیق، کارگاه های تولید قیر در بحرین و سنگ نگاره های دقیق کشتی ها در امارات، همگی گواهی بر مهارت دیلمونی ها در دریانوردی است. هرچند با ظهور امپراتوری های بزرگی مانند آشور و هخامنشیان در سده ششم پیش از میلاد، ستاره دیلمون رو به افول گذاشت، اما میراث آنها در معماری بنادر، واژگان دریایی زبان های سامی و سنت دیرینه مرواریدگیری خلیج فارس تا قرن ها زنده ماند.
تمدن دیلمون نه فقط سازنده کشتی، که بنیانگذار نخستین شبکه تجارت بین المللی بود که شرق و غرب جهان باستان را به هم پیوند داد. امروز هر یافته جدید باستان شناسی، مانند قطعه ای از پازلی گمشده، گوشه ای از نقش بی همتای این دریانوردان پیشگام در شکل دهی تاریخ پرتلاطم خلیج فارس را روشن می کند. خلیجی که قرن هاست به حق «گهواره دریانوردی جهان» نام گرفته است.(یادداشت بر اساس داده های باستان شناسی دانشگاه لایدن می باشد.)
ثبت دیدگاه