دریانیوز// کبد چرب یکی از بیماری‌های شایع کبدی است که به تجمع غیرطبیعی چربی در سلول‌های کبدی اشاره دارد. این بیماری به عنوان یک مشکل بهداشتی جهانی در حال افزایش است و می‌تواند عواقب جدی برای سلامت فرد داشته باشد. در این گزارش به بررسی گریدهای کبد چرب، علل بروز، راه‌های درمان، وضعیت کبد چرب در بزرگسالان و کودکان و خطرات آن پرداخته می‌شود.
کبد چرب به طور کلی به سه گرید تقسیم می‌شود:
– گرید ۱ (خفیف): تجمع چربی در کمتر از ۳۳% از سلول‌های کبد. در این مرحله، معمولاً هیچ علامتی وجود ندارد و بیماری به راحتی قابل درمان است.
– گرید ۲ (متوسط): تجمع چربی در ۳۳ تا ۶۶% از سلول‌های کبد. در این مرحله، ممکن است علائم خفیفی مانند خستگی و درد خفیف در ناحیه کبد احساس شود.
– گرید ۳ (شدید): تجمع چربی در بیش از ۶۶% از سلول‌های کبد که می‌تواند به سیروز و نارسایی کبد منجر شود. در این مرحله، عوارض جدی‌تری مانند زردی و ورم شکم ممکن است بروز کند.
علل بروز کبد چرب
عوامل مختلفی می‌توانند منجر به بروز کبد چرب شوند، از جمله:
۱٫ چاقی
چاقی و اضافه‌وزن از عوامل مهم ابتلا به کبد چرب است. عوارض چاقی مفرط علاوه بر کبد چرب با بیماری‌های دیگر مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت نوع ۲ نیز ارتباط دارد. امروزه باتوجه‌به سبک زندگی و رژیم‌های غذایی ناسالم، چاقی به یک معضل تبدیل شده است. علاوه بر غذاهای ناسالم، عواملی مانند استرس، خواب ناکافی، مشکلات هورمونی و عدم فعالیت کافی در اضافه‌وزن تاثیر دارند.
۲. چربی اضافی شکم
طبق تحقیقات انجام شده افرادی که چربی اضافی در اطراف شکم و پهلو دارند، بیشتر از دیگر افراد چاق در خطر ابتلا به کبد چرب هستند و این مشکل می‌تواند دلیل کبد چرب باشد. به همین دلیل لازم است سایز دور شکم خود را کاهش دهید.
۳. ابتلا به دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ بیماری مزمنی است که باعث افزایش قند خون می‌شود. در این بیماری بدن به هورمون انسولین پاسخ نمی‌دهد. انسولین گلوکز را برای تامین انرژی به سلول‌ها می‌رساند. در مراحل پیشرفته دیابت نوع ۲ بدن به‌اندازه کافی انسولین نساخته و گلوکز در خون تجمع پیدا می‌کند.ابتلا به دیابت نوع ۲ معمولا ژنتیکی بوده و گاهی چاقی هم در ابتلا به آن تاثیر دارد.
۴. مقاومت به انسولین
مقاومت به انسولین بیماری شایعی است که حدود ۹% جمعیت در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهد. پرخوری، عدم تحرک و افزایش وزن از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری هستند. اگر علت کبد چرب مقاومت به انسولین باشد، باید داروهای لازم تجویز شود.
۵. مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل باعث ابتلا به کبد چرب الکلی می‌شود. افرادی که اعتیاد به مشروبات الکلی دارند، در معرض خطر ابتلا به کبد چرب و نارسایی کبد هستند. کبد بیشتر الکل را تجزیه کرده و از بدن خارج می‌کند. اما فرآیند تجزیه باعث تولید مواد مضر می‌شود. این مواد به سلول‌های کبد آسیب رسانده و باعث التهاب این اندام می‌شود.
۶. مصرف داروهای خاص
مصرف برخی داروها می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. به همین دلیل برای مصرف طولانی‌مدت حتما باید با پزشک مشورت کنید. داروهای تجویزی مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن و استروئیدها می‌توانند خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
۷. کلسترول بالا
کلسترول بالا یکی از بیماری‌های شایع به‌ویژه در مناطق پیشرفته است. زمانی که مقدار این چربی در خون افزایش پیدا می‌کند، در دیواره‌های رگ‌های خونی جمع شده و باعث تشکیل پلاک می‌شود. این پلاک‌ها به مرور زمان بزرگ شده و مسیر جریان خون را مسدود می‌کنند. بالا بودن کلسترول در آزمایش خون خطرناک بوده و باید برای درمان اقدام کرد. زیرا این عارضه می‌تواند علت کبد چرب باشد.
۸. سطح بالای تری گلیسیرید در خون
بالا رفتن چربی خون از جمله تری گلیسیرید می‌تواند احتمال ابتلا به کبد چرب را بالا ببرد.اگر سطح تری‌گلیسیرید خون شما بالا است، باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. زیرا این بیماری می‌تواند علت کبد چرب، سکته مغزی یا حمله قلبی باشد.
۹. زنان باردار
کبد چرب در بارداری جزء بیماری‌های نادر اما جدی است. برخی خانم‌ها در دوره بارداری دچار این بیماری می‌شوند. علت دقیق آن مشخص نیست. در حالت طبیعی تری گلیسیرید و اسیدهای چرب در کبد تجزیه می‌شوند. اما در بدن برخی خانم‌ها در دوران بارداری چربی بیش از حد تولید شده و در سلول‌های کبد و اطراف آن تجمع پیدا می‌کند.
کبد چرب در بارداری می‌تواند عوارض جدی برای مادر و جنین داشته باشد. این بیماری احتمال فشارخون بارداری، خونریزی پس از زایمان و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. اگر در خانواده خود سابقه کبد چرب دارید یا در بارداری دچار علائم مشکوکی شده‌اید، حتما به متخصص زنان اطلاع دهید و برای انجام آزمایش‌های لازم به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. ممکن است این فاکتور در آزمایش نشانه کبد چرب باشد و حتما باید به طور دقیق بررسی شود.
۱۰. سندروم متابولیک
۵ گروه از بیماری‌ها و عوامل خطر باعث ایجاد سندروم متابولیک می‌شوند. این ۵ عامل شامل فشارخون بالا، مقاومت به انسولین، چربی دور کمر، سطح بالای تری گلیسیرید و سطح پایین کلسترول خوب می‌شود. اگر فقط دچار یکی از این عوامل هستید، سندروم متابولیک ندارید. اما احتمال ابتلا به آن بالا است. اما وجود سه یا بیشتر از این عوامل نشانه ابتلا به سندروم متابولیک است. این بیماری با چاقی رابطه مستقیم داشته و احتمال ابتلا به بیماری‌های کبد چرب غیرالکلی، دیابت، حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد. این عارضه می‌تواند علت کبد چرب باشد.
۱۱. عدم تحرک کافی
یکی از دلایل افزایش ابتلا به کبد چرب عدم تحرک کافی است. نشستن طولانی و انجام ندادن ورزش روزانه باعث ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله کبد چرب می‌شود.
۱۲. سوء تغذیه
در عارضه سوءتغذیه مصرف، جذب، پردازش و ذخیره مواد مغذی بسیار کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه نیازهای متابولیک بدن تغییر کرده و اختلالاتی در کبد ایجاد می‌شود. با وجود این شرایط انتقال تری گلیسیرید به خارج از کبد دچار مشکل شده و چربی در سلول‌های کبد جمع می‌شود.
۱۳. ژنتیک
ابتلا به کبد چرب می‌تواند ارثی باشد و ژن آن بین اعضای خانواده منتقل شود. البته هنوز ژن مربوط به این بیماری ناشناخته است. مشکلات ژنتیکی در برخی افراد باعث می‌شود، به تجمع چربی در کبد حساسیت بیشتری نشان دهند.
۱۴. آپنه خواب
افرادی که دچار آپنه انسدادی خواب هستند، ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوند. همچنین التهاب در این افراد شیوع بیشتری دارد. به همین دلیل احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر می‌شود.
۱۵. رژیم غذایی و وضعیت دستگاه گوارش
رژیم غذایی در ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله کبد چرب تاثیر زیادی دارد. امروزه به دلیل مصرف زیاد غذاهای سرخ‌شده، فست‌فود، گوشت قرمز، نوشابه‌های گازدار، انواع غذاها با قندهای افزوده و شیرینی‌جات ابتلا به کبد چرب افزایش پیدا کرده است. برای پیشگیری و کنترل کبد چرب باید مصرف میوه و سبزیجات تازه افزایش پیدا کند. گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل در کنترل این بیماری توصیه می‌شوند.اگر دچار کبد چرب هستید یا جز کسانی هستید که بیشتر به کبد چرب مبتلا می‌شوند، می‌توانید برای داشتن رژیم غذایی سالم با متخصص تغذیه مشاوره داشته باشید.
۱۶. سندروم تخمدان پلی کیستیک
در خانم‌های مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک میزان ابتلا به کبد چرب شیوع زیادی دارد. عدم تعادل هورمونی در این بیماران علاوه بر مشکلات تخمک‌گذاری و باروری باعث چاقی و مقاومت به انسولین می‌شود. این دو عامل تاثیر بسیار زیادی در اختلالات کبد دارند. به همین دلیل بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باید به رژیم غذایی و تناسب‌اندام خود توجه ویژه‌ای داشته باشند.
۱۷. تیروئید کم کار
یکی از عوارض کم کاری تیروئید کبد چرب است. هورمون تیروئید در متابولیسم بدن و میزان مصرف چربی تاثیر دارد. تحقیقات در رابطه با این بیماری نشان داده است که اگر کم کاری تیروئید درمان نشود، می‌تواند مشکلاتی در عملکرد کبد ایجاد کند. کبد و تیروئید ارتباط مستقیمی با هم دارند. کبد در متابولیسم هورمون تیروئید نقش دارد. از طرفی هورمون‌های تیروئید هم روی عملکرد کبد و متابولیسم بیلی‌روبین تاثیر می‌گذارند.
راه‌های درمان کبد چرب
درمان کبد چرب به شدت بیماری و علل آن بستگی دارد. راه‌های درمان شامل:
– تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، ورزش منظم و رژیم غذایی سالم از مهم‌ترین راه‌های درمان کبد چرب هستند.
– داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل قند خون یا کاهش چربی تجویز کند.
– پیشگیری از مصرف الکل: قطع مصرف الکل می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند.
– مشاوره تغذیه: مشاوره با یک متخصص تغذیه می‌تواند به ایجاد یک برنامه غذایی مناسب کمک کند.
خطرات کبد چرب
کبد چرب می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد، از جمله:
– سیروز کبدی: آسیب دائمی به کبد که می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود.
– بیماری‌های قلبی: افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی.
– سرطان کبد: در مراحل پیشرفته، کبد چرب می‌تواند به سرطان کبد منجر شود.
– نارسایی کبد: در صورت عدم درمان، ممکن است عملکرد کبد به شدت تحت تأثیر قرار گیرد.
کبد چرب یک بیماری جدی است که نیاز به توجه و درمان دارد. با تغییر سبک زندگی و پیگیری درمان‌های مناسب، می‌توان از عوارض جدی این بیماری جلوگیری کرد.
ثبت دیدگاه