دریانیوز// شرکت مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) در سی‌وهفت کیلومتری غرب بندرعباس واقع‌شده و با دارا بودن سیستم‌های مدرن از آب‌گیری و به‌آب‌اندازی شناور، بزرگ‌ترین زیرساخت دریایی کشور محسوب می‌شود. این شرکت از بزرگ‌ترین بنگاه‌های اقتصادی استان هرمزگان است و با توجه به پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل و نقشی که در اشتغال‌زایی و تولید ارزش‌افزوده دارد می‌تواند در توسعه‌ی این استان اثرگذار باشد. بزرگ‌ترین زیرساخت دریایی کشور روزگار پرفرازونشیبی را پشت سر نهاد؛ در ادوار گذشته تا مرز ورشکستگی پیش رفت و در اوایل دهه‌ی نود با تلاش و کار شبانه‌روزی به درآمدزایی و ثبات رسید؛ اما انگار قرار نیست که این بنگاه اقتصادی روی آرامش به خود ببیند. گرچه این روزها با صرف هزینه های گزاف تبلیغاتی و رپورتاژهای خبری سعی شده حقیقت تلخ این بنگاه اقتصادی وارونه منعکس شود. اما خورشید پشت ابر نمی ماند و اخبار واصله از وضعیت بحرانی این شرکت حکایت دارد. روزنامه دریا نیز بنا به رسالت خود با انعکاس صدای متخصصان و دلسوزان صنعت دریایی کشور در سلسله گزارش هایی سعی دارد بحران در ایزوایکو را حقیقت یابی نموده و در راستای حفظ منافع ملی و استانی گام برداد. از این رو در گزارش پیش رو ضمن بررسی اتفاقات اخیر ایزوایکو به نامه‌ی سرشار از گلایه ویز نفت خواهیم پرداخت.
تغییرات مدیریتی و ساختاری
سال ۱۴۰۰، سالی پر از تغییرات مدیریتی و ساختاری برای ایزوایکو بود. حمید رضائیان اصل پس از یک دهه، از مدیریت این شرکت کنار رفت تا اسماعیل صادقی در مقطع زمانی کوتاه و ۵ ماهه این شرکت را سرپرستی کند و درنهایت در ۲۹ آذرماه ۱۴۰۰ سلمان ضربی به‌عنوان مدیرعامل ایزوایکو معارفه شود. وی در ابتدای حضور خود در بهمن ۱۴۰۰ در جمع خبرنگاران وعده‌هایی را مبنی برساخت شناور، عدم استفاده از مدیران پروازی و نیروهای بازنشسته، وفای به عهد و استفاده حداکثری از نیروهای ماندگار بومی در پست‌های کلیدی عنوان کرد. حالا که نزدیک به ۲ سال از این وعده ها می‌گذرد؛ نه‌تنها مدیرعامل ایزوایکو خود مدیری پروازی است بلکه مدیران بازنشسته و پروازی زیادی در ایزوایکو حضور دارند. وعده‌ی ساخت شناور محقق نشده، تعداد نیروهای بومی در پست‌های کلیدی به زور به ۴ نفر می‌رسد و اجرای ناموفق طرح طبقه‌بندی مشاغل کارکنان این شرکت را ناراضی و دلسرد کرده است. علاوه بر این اکثر کارفرماهای بزرگ این شرکت ناراضی و مهم‌ترین قرارداد ادوار ایزوایکو در آستانه فسخ شدن است. در چنین وضعیتی استاندار هرمزگان در مکاتبه با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ضمن گلایه از وضع موجود خواستار رفتن ضربی از ایزوایکو شده است. با گذشت نزدیک به یک ماه نزدیکان دوستی از موضع قاطع او خبر می‌دهند. مگر در ایزوایکو چه خبر است؟ در ادامه اتفاق های مهم دو سال اخیر را مرور می‌کنیم.
کارگران ناراضی درب مجتمع کشتی‌سازی را بستند
طرح طبقه‌بندی مشاغل ازجمله مطالبات پرسنل ایزوایکو بود. صبح ۲۶ بهمن ۱۴۰۱ پرسنل ناراضی با تجمع در مقابل درب ورودی ایزوایکو نارضایتی خود را از عدم اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل فریاد زدند. کارگران این مجتمع صنعتی، خودداری مدیران از ارائه پاسخ قانع کننده را مهم‌ترین دلیل تجمع خود عنوان نمودند.
یکی از کارگران ناراضی گفت: علیرغم حضور ضربی در مجتمع، ایشان حتی به خودشان زحمت ندادند تا برای شنیدن درد دل‌ها در جمع کارگران حضور یابند.
پس از ۸ ماه کش‌وقوس فراوان بلاخره در ۲۰ مهر ۱۴۰۲ طرح طبقه‌بندی مشاغل در ایزوایکو اجرایی شد.
طرح طبقه‌بندی مشاغل فدای تبلیغات شد
در روزهای اخیر با توجه به موج نارضایتی مسئولان استانی و زمزمه‌هایی که راجع به تغییر مدیرعامل ایزوایکو به گوش می‌رسد. شرکت مجتمع ایزوایکو درصدد اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل برآمد.
یکی از کارکنان ایزوایکو با اشاره به اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل در این شرکت، گفت: طرح طبقه‌بندی مشاغل به اداره کل کار و امور اجتماعی هرمزگان ارجاع شده و در مراحل بررسی و تأیید است. این طرح در حالی در مجتمع کشتی‌سازی اجرایی شد که تأییدیه‌های لازم را کسب نکرده بود.
وی با اشاره به اجرای ناموفق طرح طبقه‌بندی مشاغل در ایزوایکو، گفت: اجرای عجولانه‌ی این طرح نه‌تنها به معیشت پرسنل کمکی نکرد بلکه با تغییراتی که در تعاریف مشاغل به وجود آورد بسیاری از مشاغل از حالت سخت و زیان‌آور خارج شد و همکارانی که امید به بازنشستگی پس از ۲۰ سال خدمت داشتند باید برای بازنشستگی سابقه‌ی ۳۰ ساله داشته باشند.
این فرد در ادامه با مقایسه‌ی دیگر صنایع غرب بندرعباس با ایزوایکو گفت: حقوق در ایزوایکو قابل قیاس با سایر صنایع نیست. قرار بود حداقل ۲۰ درصد به حقوق ما افزوده شود اما حقوق ها بین ۱۵۰ هزار تومان تا یک میلیون و پانصد هزار تومان افزایش یافته که با توجه به تورم موجود هیچی نیست.
وی در پایان با اشاره به طولانی بودن مسیر بندرعباس –کشتی سازی و سختی کار در این مجتمع صنعتی گفت: کشتی‌سازی که حقوق و مزایای بالا ندارد ما دل‌خوش به بازنشستگی ۲۰ ساله بودیم و حالا با اجرای طرح طبقه‌بندی منتفی شده است. بیشتر همکاران با اجرای این طرح دلسرد شده و به شدت ناراضی هستند.
به نظر می‌رسد اجرای عجولانه‌ی طرح طبقه‌بندی مشاغل باهدف مانور تبلیغاتی نه‌تنها تأثیری در معیشت پرسنل نداشته بلکه موجی از نارضایتی و دلسردی را در ایزوایکو ایجاد کرده است. امید است که هر چه زودتر مسئولان مرتبط استانی با ورود به این موضوع دغدغه‌ی کارگران زحمت‌کش این صنعت را مرتفع کنند.
ایزوایکو ناکام در ساخت شناور/ صدرا پیشی گرفت
فعالیت‌های ایزوایکو را می‌توان به دو بخش ساخت و تعمیر شناورها و فراساحل تقسیم‌بندی کرد که هر بخش کارفرماهای مختص به خود را دارد. از عمده کارفرمایان بخش ساخت و تعمیر شناورها می‌توان به شرکت ملی نفت‌کش ایران و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی اشاره کرد. در دو سالی که از تصدی ضربی به‌عنوان مدیرعامل ایزوایکو می‌گذرد؛ علیرغم وعده‌هایی که مبنی برساخت شناور داده شد هیچ‌کدام از کارفرمایان بزرگ، این شرکت را مأمور ساخت شناور نکرد؛ این در حالی است که در همین مدت رقیب ایزوایکو (شرکت صدرا) قرارداد ساخت سه فروند شناور را با کشتیرانی به امضا رساند.
اوج نارضایتی کارفرما از روند تعمیرات
بررسی‌ها نشان می‌دهد در بخش تعمیرات تعداد پذیرش شناورهای تعمیراتی نسبت به ادوار گذشته کاهش‌یافته است. گروه طراحی، ساخت و تعمیرات شناورهای بزرگ با دارا بودن دو حوض خشک و قابلیت از آب‌گیری و به‌آب‌اندازی شناورهای غول‌پیکر عمده درآمد ایزوایکو را در بخش تعمیرات کسب می‌کند. مهم‌ترین مشتری این گروه در ادوار گذشته شرکت ملی نفت‌کش ایران و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی بوده است. در پی جستجو برای یافتن علت کاهش پروژه‌های تعمیراتی در دو سال اخیر با یکی از کارکنان ایزوایکو که در این گروه فعالیت می‌کند گفتگو کردیم.
یکی از کارکنان گروه طراحی، ساخت و تعمیرات شناورهای بزرگ ضمن اشاره به اینکه ایزوایکو در دو سال اخیر پذیرای هیچ‌کدام از شناورهای شرکت کشتیرانی نبوده گفت: در پایان دوران مدیریت قبل حوض خشک ایزوایکو پذیرای ۵ فروند از شناورهای شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی بود.
وی ادامه داد: تعمیرات دو فروند از این شناورها به شکل کامل در ایزوایکو انجام و جهت تعمیرات سه فروند دیگر نیز از خدمات حوض خشک استفاده شد.
این مهندس مکانیک با اشاره به اینکه در دوران مدیریت فعلی همکاری کشتیرانی و ایزوایکو به صفر رسیده، گفت: در پنج سال گذشته شرکت ملی نفت‌کش ایران مهم‌ترین کارفرمای ایزوایکو در بخش تعمیرات بوده؛ اما متأسفانه این شرکت نیز در این مدت با توجه به کیفیت پایین و افزایش زمان تعمیرات از عملکرد ایزوایکو رضایت ندارد و از پروژه‌های تعمیراتی خود کاسته است.
وی با اشاره به اینکه در دوران مدیریت سابق هرساله بین ۷ تا ۹ فروند از شناورهای این کارفرما در ایزوایکو از آب‌گیری و به شکل کامل تعمیر می‌شد، بیان داشت: ایزوایکو در سال گذشته ۴ فروند و در سال جاری فقط ۲ فروند از شناورهای شرکت ملی نفت‌کش ایران را از آب‌گیری و تعمیر کرده است.
پرسنل بزرگ‌ترین زیرساخت دریایی کشور با قیاس زمان تعمیرات دو شناور با سایز و تناژ یکسان عنوان کرد: در سال ۱۳۹۸ برای اولین بار در کشور یک فروند سوپر تانکر ۳۰۰ هزار تنی در حوض خشک ایزوایکو از آب‌گیری و تعمیر شد. این سوپر تانکر (MT.DORE) ظرف ۲۸ روز از آب‌گیری، تعمیر و به‌آب‌اندازی شد. در سال ۱۴۰۱ تعمیرات سوپر تانکر ناشا با همان مشخصات و تناژ نه‌تنها ۸۱ روز به طول انجامید بلکه کارفرما آنقدر از کیفیت تعمیرات ناراضی است که هنوز صورتحساب‌ها را تأیید نکرده است.
همانگونه که اشاره شد مقایسه‌ی تعداد شناورهای پذیرش‌شده در ادوار گذشته با دو سال اخیر، کاسته شدن پروژه‌های تعمیراتی را نشان می‌دهد؛ که عمده دلیل آن افزایش زمان و کاهش کیفیت تعمیرات در ایزوایکو بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به لزوم تعمیرات اساسی شناورها (۲ مرحله در ۵ سال) و نارضایتی از روند تعمیرات در ایزوایکو، ناوگان‌های بزرگ ایرانی ترجیح می‌دهند به رقیب‌های این شرکت در حوزه‌ی خلیج‌فارس یا آسیای شرقی مراجعه کنند. این موضوع نه‌تنها زنگ خطری برای ایزوایکو است بلکه با توجه به خروج ارز در پی انجام تعمیرات در خارج از کشور اقتصاد ایران را نیز متأثر خواهد کرد. در صورت تداوم سیاست‌های غلط مدیریتی ایزوایکو در صورتی که آسیب شناسی و اصلاحات انجام نشود در آینده‌ی بسیار نزدیک روزگار تلخ گذشته و رکود بزرگ ترین زیرساخت دریایی کشور تکرار خواهد شد.
موفقیت های گذشته پنهان در سایه بی تدبیری
ایزوایکو در سنوات گذشته در حوزه فراساحلی یکی از موفق‌ترین و پرافتخارترین شرکت‌ها در ایران بود. این شرکت با ساخت سکوهای فراساحلی فازهای ۱۴ و ۱۷-۱۸ پارس جنوبی و ثبت رکورد گازرسانی توانست نام خود را به‌عنوان برندی خوش‌نام در ایران و خاورمیانه مطرح کند.
قطر توسعه‌ی میدان گازی پارس جنوبی را آغاز کرد
با توجه به افت فشار طبیعی در میدان مشترک پارس جنوبی، برداشت در سال‌های آتی کاهش خواهد یافت. بر همین اساس کشورهای مشترک در این میدان با تعریف بخش‌های توسعه‌ای درصددند تا از رقبای خود پیشی بگیرند. در همین راستا دولت قطر طی مراسمی با حضور امیر این کشور کلنگ توسعه فاز جدید میدان گازی مشترک پارس جنوبی را آغاز کرد. این کشور در ادوار گذشته با سرعت بالایی اقدام به برداشت گسترده از این میدان کرده، به‌طوری‌که به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی جهان تبدیل‌شده است.
«تمیم بن حمد» امیر قطر در صفحه تویتر خود با اشاره به استراتژی این کشور گفت: سنگ بنای پروژه توسعه میدان گازی شمال را به‌منظور تقویت جایگاه قطر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی دنیا قراردادیم.
پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گاز طبیعی در جهان است و تخمین زده می‌شود که دارای ۹۷/۵۰ تریلیون مترمکعب گاز و ۹/۷ میلیارد مترمکعب میعانات گازی باشد. شروع مراحل توسعه‌ی این میدان توسط قطر درصورتی‌که اقدامی جایگزین توسط ایران انجام نگردد کشورمان را در آینده دچار چالش خواهد کرد.
وضعیت مبهم پروژه ملی؛ ایزوایکو را تا مرز فسخ قرارداد پیش برد
با توجه به افت فشار و مشکلاتی که در آینده‌ی نزدیک گریبان کشورمان را خواهد گرفت. وزارت نفت ساخت تأسیسات تقویت فشار را در بخش فراساحل در دستور کار قرارداد و طی مزایده‌ای ایزوایکو را به‌عنوان پیمانکار این بخش انتخاب نمود. متأسفانه باگذشت ۸ ماه این پروژه تاکنون هیچ پیشرفت فیزیکی نداشته است. شرکت پتروپارس به‌عنوان مجری این طرح در نامه‌نگاری‌های متعدد نسبت به عدم انجام تعهدات قراردادی توسط ایزوایکو گلایه کرده و درنهایت اخطار اول فسخ قرارداد را به این شرکت ابلاغ نموده است.
«علی ندیران» مدیر طرح فاز ۱۱ پارس جنوبی طی نامه‌ای ضمن اعلام نارضایتی از روند اجرایی پروژه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی نوشت: تأخیرات ایزوایکو در اجرای این پروژه غیرموجه است و متأسفانه علیرغم تذکرات متعدد و سپری شدن حدود ۸ ماه از ابلاغ پروژه که به مفهوم از دست رفتن ۲۵ درصد از زمان کل پروژه است، روند اجرایی فاقد هرگونه پیشرفت است.
وی با اشاره به شرح کار واگذارشده به ایزوایکو، گفت: چشم‌انداز آتی توسعه فاز ۱۱ در بخش شرح کار واگذارشده به ایزوایکو کاملاً مبهم و در وضعیت نامشخص است.
ندیران در ادامه با اشاره به اهمیت استراتژیک طرح توسعه فاز ۱۱ به‌عنوان یک طرح ملی، مسئولیت‌های حقوقی و قراردادی ایزوایکو را یادآور شد و گفت: ایزوایکو نسبت به هشدارهای مکرر انجام تعهدات قراردادی بی‌توجه بوده ازاین‌رو اخطار اول قراردادی را جهت فسخ قرارداد، توسعه میدان گازی فاز ۱۱ پارس جنوبی ابلاغ می‌دارد.
با توجه به اهمیت استراتژیک این پروژه برای کشورمان بدعهدی‌های ایزوایکو در ساخت و تحویل این پروژه می‌تواند فجایع بزرگ به بار بیاورد. از سوی دیگر فسخ این قرارداد ضمن لطمه زدن به اعتبار و برند ایزوایکو فرصت‌های بزرگی را از استان هرمزگان سلب خواهد کرد.
پروژه فروزان بلاتکلیف و رهاشده
از دیگر پروژه‌های فعال ایزوایکو در بخش آفشور می‌توان به پروژه میدان فروزان اشاره کرد. ایزوایکو در انجام تعهدات خود در این پروژه نیز کوتاهی نموده و کارفرما طی نامه‌های متعددی نسبت به بدعهدی و کوتاهی ایزوایکو در انجام تعهدات خود گلایه نموده است.
بررسی ها حاکی از این است که علیرغم تزریق نقدینگی مناسب، سرعت انجام کار اجرایی این پروژه نامطلوب است تا جایی که شرکت نفت فلات قاره طی نامه ای از بی برنامه بودن کارگاه و روند نا معلوم اجرایی گلایه کرده است. مدارک اثباتی این مدعا در تحریریه دریا موجود است.
یکی از پرسنل گروه سازه‌های فراساحلی با اشاره به نامه‌نگاری متعدد کارفرما در مورد پروژه فروزان گفت: کارفرما به‌شدت از روند اجرایی این پروژه ناراضی است.
این مهندس سازه با اشاره به تخصیص نقدینگی به پروژه توسط کارفرما گفت: علیرغم هشدار‌هایی که مبنی بر تزریق مقداری از این پول به پیمانکاران شد، منابع مالی صرف امور دیگری گردید و حالا پیمانکاران مجبور به تعدیل نیرو یا قطع همکاری با گروه سازه‌های فراساحلی شده‌اند. ازاین‌رو اکثر جبهه‌های کاری با حداقل نیرو فعالیت می‌‌کنند.
ایدرو و استاندار هرمزگان در پی راه چاره
احمدی چهارشنبه ۲۶ مهرماه با هیئتی از همراهان از شرکت مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران بازدید کرد. گروهی علت حضور وی در بندرعباس را نامه‌نگاری استاندار هرمزگان و گلایه‌ی وی از وضعیت ایزوایکو و معرفی گزینه‌هایی جهت تصدی پست مدیرعاملی ایزوایکو می‌دانند. شایان‌ذکر است که احمدی در ساعات انتهایی حضور خود در بندرعباس پشت درهای بسته با استاندار هرمزگان دیدار کرد اما هنوز جزئیات تصمیمات این جلسه مشخص نیست با این حال گروهی از تصمیم قاطع استاندار مبنی بر تعویض مدیرعامل ایزوایکو خبر می‌دهند.
سو مدیریت در ایزوایکو بحران آفرید
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته ایزوایکو ظرف کمتر از دو سال از یک شرکت و برند خوش‌نام به شرکتی بدنام در انجام تعهدات قراردادی تبدیل‌شده است. ذکر این نکته الزامی است که این شرکت توانایی و زیرساخت مناسب جهت انجام پروژه‌ها را دارد اما تغییر در ساختار مدیریت و تصمیمات اشتباه این شرکت را با مشکلاتی مواجه ساخته که پیش از حضور ضربی از هیچ‌کدامشان خبری نبود.
سوء مدیرت در ایزوایکو؛صدای وزیر نفت را هم درآورد
وزیر نفت در نامه‌ای به وزیرت صنعت، معدن و تجارت ضمن اشاره به توانمندهای ایزوایکو درگذشته تغییرات در ساختار مدیریتی را دلیل بدعهدی‌ها و چالشی دانست که امروز گریبانگیر بزرگ‌ترین زیرساخت دریایی است.
«جواد اوجی» در انتهای این نامه از علی‌آبادی خواست ساختار سازمانی و همچنین عملکرد ایزوایکو را بررسی و اصلاحات لازم را انجام دهد.
تغییر مدیرعامل راه نجات ایزوایکو
با توجه به نارضایتی استاندار هرمزگان، نمایندگان مردم هرمزگان در مجلس، کارفرمایان و … به نظر می‌رسد تغییر مدیریت در ایزوایکو اجتناب‌ناپذیر است. حالا که وزیر نفت نیز دست به دامن علی‌آبادی شده باید دید که ایدرو کماکان از ضربی حمایت می‌کند؟ با توجه به مستنداتی که به دست ما رسیده سو مدیریت یکی از مهم‌ترین علل وضعیت بحرانی در ایزوایکو است. عده‌ای از دلسوزان صنعت دریایی معتقدند هرروز تعلل در تعویض مدیرعامل می‌تواند بر تعداد مشکلات و عمق بحران بیافزاید و شرکت را در مسیری اشتباه چنان به پیش ببرد که بازگشت از آن امکان پذیر نباشد. حال باید دید در جلسه‌ی سرپرست سازمان گسترش با استاندار هرمزگان چه تصمیماتی اتخاذشده است. آیا روزهای آینده آبستن تغییرات برای ایزوایکو خواهد بود؟؟
ثبت دیدگاه