دریانیوز// ازشهرها می توان به عنوان بزرگترین مجموعه آثار انسانی بر کره زمین نام برد که متشکل از عناصر و اجزاء و فضاها و عملکردها می باشند. بناهای معماری در ارتباط با محیط اطراف خود دارای مرزهایی هستند که عموما به عنوان خطی جدا کننده بین لبه بنا و فضاهای شهر تلقی می گردد؛که این مرزها به خودی خودمی توانند اثرات بالقوه ای برای کیفیت بخشی به فضاهای شهر و معماری ساختمان ایجاد کنند.
از معماری ایرانی در گذشته به عنوان معماری درونگرا یاد می شد که در آن نوع معماری ارتباط بین بنا و شهر به تقویت پیوستگی بنا و شهر و افزایش کیفیت فضای شهری منجر شده بود درحالیکه در معماری برونگرای امروز این امر چندان مورد توجه قرار نمی گیرد. با توجه به افزایش جمعیت و همچنین مهاجرت بی برنامه به شهرها که باخود مشکلاتی از جمله کمبود فضای مناسب اسکان را به همراه داشته است؛کارشناسان و متخصصین شهرسازی به فکر ایجاد شهرهای جدید برای اسکان سرریز جمعیت شهرها وکاهش مشکلات آن افتاده اند.
اما متأسفانه در این روند که اصولا ًخیلی سریع و گاهی نیز بی برنامه پیش می رود به ایجاد، حفظ و انتقال هویت در ساکنین شهر ها که باعث ماندگاری و حس تعلق در آن می شود؛ توجه نشده و با ایجاد محیط مصنوع و تقلید نامناسب و بی رویه از قواعد دیگران زمینه ساز از خودبیگانگی و بحران هویت شده اند. عناصر معماری و شهرسازی به عنوان بستری برای فعالیت ها و حیات و زندگی جامعه، بیشترین ارتباط را با انسان برقرار کرده و جسم و ذهن او را تحت تاثیر قرار می دهد. به این معنا که در واقع انسان تقریبا در تمام عمر خویش در فضا و مکانی ساخته شده زندگی و فعالیت می کندو به این ترتیب به طور مداوم اطلاعاتی را از محیط اطراف خود دریافت می کند.
ادراک محیط و زیبایی شناسی
به دنبال دریافت آن اطلاعات، احساسی در ذهن و ناخودآگاه فرد ضمیمه ذخیره می شود و وجود این احساس می تواند در مسیر شهروندی ایجاد تعلق خاطر و مسئولیت پذیری نماید و یا برعکس بنابراین یکی از مهمترین موضوعاتی که، هم در زمینه تاثیرات متقابل انسان و محیط، هم در شناخت محیط، و هم در روند برنامه ریزی و طراحی محیط مطلوب زندگی، نقشی شایان توجه را ایفا می کند، موضوع «ادراک» است که به تبع آن، موضوع «ادراک محیط» و «زیبایی شناسی» نیز زمینه هایی هستند که در هر گونه اظهار نظری که در مورد محیط انجام شود، می توانند مورد استفاده و استناد قرار گیرند.
معماری و شهرسازی عناصری هویت ساز
از آنجایی که معماری و شهرسازی نمودی مادی و عالی از ارزش‌های فرهنگی هر جامعه محسوب می شود، از آن می توان به عنوان یکی از عناصر هویت‌ساز جوامع نام برد. اما چهره فعلی معماری ساختمان ها و بناهای بعضی از شهرهای ایران بخصوص بندر عباس سر شار از بی نظمی در شهر سازی و دور شدن از هویت اصیل خود می باشد . به طور کلی نمای ساختمان ها نیز با خود مفهومی دارند و به عنوان یک عنصر مهم فرهنگی و هویتی تلقی می شوند، به همین جهت، نما و مواد و مصالح مصرفی در بناها تاثیر مستقیمی بر سایر اجزا و عناصر محیط دارند.
پردازش هویت شهر بر پایه فرهنگ بومی
در تمام شهر های دنیاهویت شهری یکی از مهمترین مباحث حرفه‌ای در شهرسازی است، حتی در طراحی شهرهای کاملا جدید و نوساز که هیچ پیشینه تاریخی نیز ندارند؛ سعی بر ایجاد و تزریق هویت می شود. در راستای حفظ و ماندگاری هویت شهری باید مدیران شهری بر پایه فرهنگ بومی، برنامه و طرح مدیریت شهری را ارائه و اجرا کنند تا شهر هویت زیبای ایرانی داشته باشد و گویای فرهنگ، آداب و رسوم و نماد های بازر منطقه باشد.نباید فراموش کنیم که ایران به لحاظ فرهنگ معماری یکی از کشورهای شاخص در جهان به شمار می‌رود و باید به سمتی پیش برویم که با حفظ روح معماری تاریخی و توجه به ارزش هویتی به بازیابی هویت معماری اصیل خود نزدیک شویم. حتی نمادهای و المان های بصری و جلوه‌های ظاهری متناسب با پیشینه، تاریخ و فرهنگ نیز در معماری شهرها و برداشتی که از آن می شود تأثیر گذار است.
معماری، بافت شهری و شهرسازی بندرعباس
و اما در مورد معماری، بافت شهری و شهرسازی بندرعباس به گفته کارشناسان می توان بناها به طور کلی به چند گروه مختلف دسته بندی کرد:
۱- ساختمان‌های سنتی وتاریخی بافت قدیمی شهر (محله سورو،محله پشت شهر، عمارت کلاه فرنگی، معبد هندوها و …) است که از فرم و زیبایی خاصی پیروی می‌کنند و عموما ساخت و مصالحی ساده دارند.
۲- بناهای ساخته شده در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی. زمانی که رویکرد توسعه این شهر با هدف تبدیل آن به یک مرکز بندری و رقابت با مقاصد تجاری و بندری بوده است و خانه‌ها و ساختمان ها با تکنولوژی جدیدتری نسبت به گذشته ساخته شدند که هنوز در شهر وجود دارند؛ مانندهتل هما وساختمانهای اداری ونظامی مختلف … .
۳- بناهای ساخته شده در دهه ۸۰ و۹۰ . در این زمان بازارهای متعددی با سبک معماری مدرن و با وسعت زیاد ساخته شد.همچنین ساخت منازل مسکونی بلند مرتبه در نواحی ساحلی و مرکز شهر همراه با شروع ساخت منطقه جدید مسکونی به نام شهرک پیامبر اعظم( ص) شروع شد.
امروز مراکز مسکونی، تجاری،فرهنگی، گردشگری و اقامتی زیادی را در حال ساخت مشاهده می‌کنیم، اما قطعا در زمینه معماری و شهرسازی نیاز به رویکردی تازه و البته با حفظ هویت و بر پایه معماری بومی و منطقه ای داریم درواقع منظور معماری مدرنی که نیاز شهروند کنونی را پاسخ دهد و البته روح معماری بومی در آن جریان داشته باشد. نباید از پتانسیل جذب سرمایه گردشگران وحتی سرمایه گذاران در زمینه های مختلف در این شهر غافل شویم و جدا از برنامه ریزی هایی که در این زمینه نیاز داریم می توان با استفاده از الگوی معماری درست و صحیح به این قله نیز دست یافت. همانطور که در سمت دیگری از خلیج فارس برخی کشور های عربی که از جریان قدمت معماری در کشور هایشان در گذشته چندان حرفی برای گفتن نداشت، اما با مدیریت و برنامه ریزی به نقطه ای برای سرمایه گذاران خارجی در زمینه های مختلف تبدیل شده اند. در این مسیر اگرچه مسائل و موارد گوناگون تأثیر گذار است اما نباید از نقش معماری و اثرات آن بر ظاهر بصری شهرها نیز غافل ماند.
متأسفانه موارد زیادی از بناها در شهر بندرعباس وجود داردکه با هیچ اسلوب و قاعده ای مبتنی بر معماری بومی و اصیل همخوانی ندارد. و شهر پر شده است از ساختمان هایی که با نمای معماری رومی بزک شده اند در حالیکه این سبک معماری‌ها نه با فرهنگ ایرانی اسلامی و نه با شرایط اقلیمی استان مطابقتی دارد و حتی استفاده زیاد از سنگ نیز ساختمان را سنگین کرده و موجب افزایش بار مرده در ساختمان می شود که اگر در اجرا دقت لازم به عمل نیاید نیز به مرور زمان خود نیز می تواند سر منشا بحرانی تازه برای شهر باشد.
نهادهای مربوطه برنامه ای ارائه دهند
فقدان هویت در معماری امروز بندرعباس کاملا مشهود است و ساخت ساختمان ها از نظم خاصی برخوردار نیست. اکنون وقت آن رسیده است که نهادهای مربوطه (شهرداری، مسکن وشهرسازی، نظام مهندس ساختمان و…) برنامه قابل توجه و اثرگذاری در حوزه معماری ارائه دهند . مدت هاست که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای هماهنگ کردن برنامه‌های شهرسازی به منظور ایجاد محیط زیست بهتر برای شهروندان، همچنین یافتن شیوه‌های اصولی و مناسب ساختمانی در مناطق مختلف کشور با توجه به شرایط اقلیمی شکل گرفته است.
به نظر می رسد این شورا چندان خروجی اثر گذاری تاکنون برای شهر بندر عباس نداشته است.باید با سازمان نظام مهندسی برنامه‌ها و نشست های تخصصی برگزار کند و مدیریت شهری بر ساخت‌و سازهای جدید، نظارت بیشتری نماید تا علاوه بر اینکه استاندارد ها و قوانین موجود در معماری و شهرسازی به درستی رعایت شود سبک وسیاق سازه ها نیز مطابق با الگوهای اصیل ایرانی اسلامی و شرایط اقلیمی استان باشد و منجر به ارائه الگوهای بومی و استاندارد ساختمان سازی شود.
ثبت دیدگاه