دریانیوز// در دهه‌های اخیر، شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و فناوری در کشورهای پیشرفته شناخته شده‌اند. این شرکت‌ها با تکیه بر نوآوری، خلاقیت و دانش تخصصی، نه‌تنها به رشد اقتصادی کمک می‌کنند، بلکه در حل مسائل اجتماعی، زیست‌محیطی و صنعتی نیز نقش‌آفرینی می‌کنند.
در ایران نیز، با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری بر اقتصاد دانش‌بنیان و سیاست‌های کلان دولت ها در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی، این شرکت‌ها به‌عنوان موتور محرکه توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته‌اند.
در این میان، استان هرمزگان با ظرفیت‌های منحصربه‌فرد جغرافیایی، صنعتی و انسانی خود، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به قطب فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان دارد. بااین‌حال، چالش‌های متعددی پیش روی این شرکت‌ها در هرمزگان قرار دارد که نیازمند توجه جدی و اقدام فوری از سوی مسئولین است.
اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه هرمزگان به دلیل موقعیت استراتژیک خود در کنار خلیج‌فارس، دسترسی به آب‌های آزاد و وجود صنایع بزرگی نظیر پالایشگاه‌ها، بنادر و مناطق ویژه اقتصادی، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کرده است. این شرکت‌ها می‌توانند با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه در حوزه‌های انرژی، حمل‌ونقل دریایی، شیلات، محیط‌زیست و فناوری‌های پیشرفته، به افزایش بهره‌وری و کاهش وابستگی به خام‌فروشی کمک کنند.
علاوه بر این، ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان تحصیل‌کرده و جلوگیری از مهاجرت نخبگان از استان، از دیگر مزایای تقویت این شرکت‌هاست.شرکت‌های دانش‌بنیان نه‌تنها در سطح محلی، بلکه در مقیاس ملی و بین‌المللی می‌توانند به‌عنوان نمایندگان فناوری ایران در بازارهای جهانی حضور یابند. برای مثال، توسعه فناوری‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر یا مدیریت هوشمند منابع آب در هرمزگان می‌تواند الگویی برای سایر مناطق کشور باشد. همچنین، این شرکت‌ها با جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، می‌توانند به تقویت اقتصاد منطقه‌ای کمک کنند و نقش هرمزگان را در زنجیره تولید دانش و فناوری کشور پررنگ‌تر سازند.
چالش‌های پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان در هرمزگان با وجود پتانسیل‌های فراوان، شرکت‌های دانش‌بنیان در هرمزگان با موانع متعددی مواجه هستند که مانع از شکوفایی کامل آن‌ها شده است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، کمبود فضای مناسب برای فعالیت این شرکت‌هاست. بسیاری از مدیران این شرکت‌ها از نبود فضاهای کارگاهی و دفتری مناسب گلایه دارند.
به‌طور خاص، سوله‌هایی که در بندرعباس در اختیار برخی از این شرکت‌ها قرار گرفته، به دلیل گرمای شدید هوا و شرایط نامناسب، برای فعالیت‌های فناورانه مناسب نیستند. پیشنهاد واگذاری موقت ساختمان قدیمی استانداری در بلوار چمران بندرعباس به‌عنوان راه‌حلی موقت، می‌تواند گامی در جهت رفع این مشکل باشد.
علاوه بر این، فرآیند صدور مجوزها برای تأسیس و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در هرمزگان گرفتار چرخه‌های طولانی بوروکراسی اداری است. برخی از متقاضیان به دلیل ناتوانی مالی در تأمین هزینه‌های اولیه و طولانی شدن فرآیند اخذ مجوز، از ادامه مسیر منصرف می‌شوند. همچنین، استعلامات از برخی وزارتخانه‌ها سال‌ها به طول می‌انجامد و واگذاری زمین به این شرکت‌ها به‌سادگی صورت نمی‌گیرد.
این مشکلات نه‌تنها انگیزه کارآفرینان را کاهش می‌دهد، بلکه مانع از جذب سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان در استان می‌شود.یکی دیگر از چالش‌های کلیدی، کمبود بودجه برای توسعه زیرساخت‌های موردنیاز شرکت‌های دانش‌بنیان است.
بودجه فعلی پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد در هرمزگان، کفاف هزینه‌های بالای ساخت‌وساز و توسعه فیزیکی را نمی‌دهد. با بودجه موجود، تنها امکان اجاره فضاهای محدود به سختی وجود دارد که این امر به‌هیچ‌وجه پاسخگوی نیازهای روبه‌رشد این شرکت‌ها نیست. تخصیص بودجه بیشتر برای توسعه پارک‌های علم و فناوری و ایجاد زیرساخت‌های مدرن، می‌تواند به رفع این معضل کمک کند.
ضرورت اجرای قوانین و سیاست‌های حمایتی
برای رفع مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در هرمزگان، اجرای کامل و دقیق قوانین موجود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قانون جهش تولید دانش‌بنیان (مصوب ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱) و قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی (مصوب ۱ خرداد ۱۴۰۳) وظایف دستگاه‌های اجرایی را در حمایت از این شرکت‌ها به‌وضوح مشخص کرده‌اند.
بااین‌حال، عدم اجرای کامل این قوانین در سطح استانی و ملی، مانع از تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده شده است. اجرای این قوانین، از جمله تسهیل در واگذاری زمین، ارائه معافیت‌های مالیاتی و تأمین منابع مالی برای شرکت‌های نوپا، می‌تواند تحولی اساسی در زیست‌بوم دانش‌بنیان هرمزگان ایجاد کند. علاوه بر این، تخصیص بودجه مناسب برای اجرای طرح‌های توسعه فیزیکی پارک‌های علم و فناوری، از دیگر اقداماتی است که باید در اولویت قرار گیرد.
بدون زیرساخت‌های مناسب، شرکت‌های دانش‌بنیان نمی‌توانند به‌صورت مؤثر فعالیت کنند و از ظرفیت‌های خود بهره‌برداری کنند. دولت می‌تواند با اختصاص بودجه‌های هدفمند و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، به تسریع در روند توسعه این شرکت‌ها کمک کند.
انتظار از سفر رئیس‌جمهور به هرمزگان
سفر رئیس‌جمهور به استان هرمزگان فرصتی طلایی برای توجه به مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان و تصویب مصوبات مؤثر در این زمینه است. انتظار می‌رود در این سفر، تصمیمات مشخصی برای رفع موانع موجود، از جمله تخصیص بودجه برای توسعه زیرساخت‌ها، تسریع در فرآیند صدور مجوزها و واگذاری زمین و همچنین ایجاد فضاهای کاری مناسب برای این شرکت‌ها اتخاذ شود.
همچنین، تشکیل کارگروهی ویژه برای پیگیری اجرای قوانین جهش تولید دانش‌بنیان و برنامه هفتم توسعه در سطح استانی، می‌تواند به هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و رفع مشکلات موجود کمک کند.
پیشنهادات برای آینده
برای تقویت زیست‌بوم دانش‌بنیان در هرمزگان، چند پیشنهاد عملیاتی قابل‌توجه است:
ایجاد شهرک فناوری هرمزگان: تأسیس یک شهرک فناوری مجهز با زیرساخت‌های مدرن، می‌تواند به‌عنوان مرکز تجمیع شرکت‌های دانش‌بنیان عمل کند و مشکلات کمبود فضا را برطرف سازد.
تسهیل فرآیندهای اداری: ایجاد پنجره واحد برای صدور مجوزها و کاهش زمان استعلامات، می‌تواند به تسریع در تأسیس و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند.
حمایت مالی هدفمند: ارائه تسهیلات کم‌بهره و معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های نوپا، به‌ویژه در مراحل اولیه فعالیت، از ضروریات است.
همکاری با صنایع بزرگ استان: ایجاد ارتباط مؤثر بین شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع بزرگ هرمزگان، نظیر پالایشگاه‌ها و بنادر و….، می‌تواند به تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان و جذب سرمایه‌گذاری منجر شود.
آموزش و توانمندسازی: برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای مدیران و کارکنان شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌منظور افزایش توان رقابتی آن‌ها در بازارهای داخلی و بین‌المللی.
لزوم حمایت از دانش بنیان ها
شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌عنوان پیشران‌های توسعه اقتصادی و فناوری، نقش بی‌بدیلی در آینده هرمزگان و ایران ایفا می‌کنند. بااین‌حال، تحقق این ظرفیت‌ها نیازمند رفع موانع موجود و ایجاد بستری مناسب برای فعالیت این شرکت‌هاست. اجرای کامل قوانین مصوب، تخصیص بودجه کافی، تسریع در فرآیندهای اداری و تأمین زیرساخت‌های مناسب، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به شکوفایی زیست‌بوم دانش‌بنیان در هرمزگان منجر شود.
سفر رئیس‌جمهور به این استان، فرصتی مغتنم برای جلب توجه به این مسائل و تصویب مصوبات مؤثر است. با حمایت‌های لازم، هرمزگان می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی فناوری و نوآوری در کشور تبدیل شود و الگویی موفق برای سایر مناطق ارائه دهد.
ثبت دیدگاه