دریانیوز// برای هیچکس قابل باور نیست استانی که بدلیل داشتن صنایع و بنگاه های اقتصادی بزرگ و کوچک، بنادر ، گمرکات، پالایشگاه های نفت و گاز و….که برخی شان در دنیا زبانزد است ، اما از آن طرف همین استان در فقر وفلاکت و بیکاری نیز جایگاه های نخست کشوری را به خود اختصاص دهد واین موضوع از عجایب روزگار است.
استان هرمزگان با وجود جایگاه ویژه اقتصادی در کشور به دلیل وجود بنادر، گمرکات، صنایع بزرگ، پالایشگاه‌ها و منابع طبیعی غنی، متأسفانه در شاخص‌های توسعه انسانی نظیر فقر، فلاکت، بیکاری و گرانی در رتبه‌های نخست کشور قرار دارد. بسیاری از مردم این استان در فقر مطلق به سر می‌برند و با چالش‌های اساسی در تأمین معیشت، درمان، تحصیل فرزندان، مسکن و اجاره‌بها مواجه هستند. در چنین شرایطی، ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی (CSR) توسط صنایع و بنگاه‌های اقتصادی فعال در این منطقه نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک ضرورت اجتماعی و اقتصادی برای توسعه پایدار و کاهش نابرابری‌ها محسوب می‌شود. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این موضوع و ارائه راهکارهای عملی می‌پردازد.
وضعیت کنونی هرمزگان: محرومیت‌ها و چالش‌ها
فقر و فلاکت اقتصادی: هرمزگان با وجود نقش کلیدی در اقتصاد کشور، به دلیل ضعف مدیریت منابع و توزیع ناعادلانه ثروت، در صدر استان‌های فقیر و محروم قرار دارد. بسیاری از خانواده‌ها حتی در مرکز استان در خانه‌های ناایمن زندگی می‌کنند و با مشکلات معیشتی روزمره دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آنها توان بازسازی املاک فرسوده شان را ندارند و مدفون شدن در زیر آوار این املاک قدیمی، ناایمن و غیراستاندارد بر اثر زلزله ،بارندگی شدید و…دور از انتظار نیست. در این حوزه نیز انتظار می رود صنایع در حوزه مسئولیت های اجتماعی شان و نهادهای انقلابی، بازسازی املاک فرسوده محرومان در محلات حاشیه‌نشین و روستاها را برعهده بگیرند تا از فاجعه انسانی مدفون شدن ساکنان این املاک فرسوده در زیر آوار جلوگیری شود. همچنین جاده های بشاگرد ،کوهشاه احمدی و… نیاز به مشارکت صنایع جهت احداث و ترمیم و…. دارند تا بیماران بدلیل مشکلات جاده جان شان را از دست ندهند واز میزان حوادث و تلفات جاده ای در استان کاسته شود. نقاط حادثه خیز جاده ها هم با همراهی بنگاه های اقتصادی در راستای ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی شان بایستی برطرف شود تا از حوادث مرگبار و داغدار شدن خانواده ها و مصدومیت و معلولیت های زیادی در استان جلوگیری شود.
بیکاری گسترده: نرخ بیکاری در هرمزگان بالاست و بسیاری از جوانان بومی به دلیل نبود مهارت‌های لازم یا عدم استخدام توسط صنایع، فرصت‌های شغلی مناسب ندارند. این در حالی است که برخی صنایع نیروی کار خود را از سایر استان‌ها تأمین می‌کنند. اداره کل آموزش فنی وحرفه ای استان نیز در این سال‌ها بیشتر کارگاه ها ومراکز دولتی که آموزش رایگان فنی و حرفه ای می دادند را به بخش خصوصی واگذار کرده است که بسیاری از جوانان توان پرداخت هزینه مهارت آموزی در این مراکز را ندارند.کمبود زیرساخت‌های آموزشی: بسیاری از مناطق محروم هرمزگان با کمبود مدرسه مواجه هستند. مدارسی که وجود دارند اغلب فاقد تجهیزات آموزشی، آزمایشگاهی و برودتی مناسب هستند. این موضوع تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزش و آینده کودکان دارد. این استان نیز به ۳۰۰مدرسه جدید وبازسازی بیش از ۳۰۰مدرسه فرسوده دارد.از آن طرف این استان با کمبود ۲۵۰۰معلم نیز مواجه است. دانشگاه فرهنگیان هرمزگان هم با کمبود کلاس و خوابگاه مواجه است و یک قطعه زمین در آزادگان بندرعباس جهت احداث خوابگاه برای ۷۰۰دانشجو معلم آماده ساخت است وبایستی اعتبارات دولتی برای احداث آن اختصاص یابد یا خیرین و صنایع در راستای ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی شان در این بخش مشارکت داشته باشند تا این مجتمع ساخته شود و دانشگاه فرهنگیان بتواند دانشجو معلم بیشتری جذب کند و کمبود معلم در استان برطرف شود.
کمبود مراکز و تجهیزات درمانی: دسترسی به خدمات درمانی در بسیاری از مناطق هرمزگان محدود است. بیمارستان‌ها و کلینیک‌های موجود اغلب با کمبود تجهیزات درمانی و نیروی انسانی متخصص مواجه هستندکه باعث شده بسیاری از مردم برای درمان به سایر استان‌ها مراجعه کنند. از آن طرف کمبود پزشک متخصص و فوق تخصص و پرستار و…. باعث شده بیماران نتوانند به راحتی به پزشکان دسترسی پیدا کنند و درمان شان را آغاز و یا تکمیل کنند و پدیده زیرمیزی نیز مشکلات بیماران محروم را افزایش داده است و گاهی محرومیت و فقرشان و نداشتن هزینه جهت پرداخت هزینه سنگین دارو ودرمان و زیرمیزی و….به قیمت ازدست‌دادن جان شان تمام می شود. انتظار می رود صنایع استان حداقل در بخش تأمین زیرساخت ها و تجهیزات بهداشتی و درمانی و مراکز تربیت نیروی انسانی حوزه بهداشت و درمان استان مشارکت داشته باشند.
کمبود اماکن ورزشی، فرهنگی و تفریحی، آموزشی : نبود فضاهای مناسب برای ورزش، تفریح و فعالیت‌های فرهنگی باعث شده تا جوانان و کودکان در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار گیرند و فرصت‌های رشد و شکوفایی از آنها سلب شود. میزان آسیب های اجتماعی در هرمزگان روبه افزایش است و موادمخدر سنتی و صنعتی مشروبات الکلی و… نیز در دسترس است. از آن طرف اماکن آموزشی،فرهنگی ، قرآن آموزی ورزشی ، تفریحی به راحتی در دسترس همگان قرار ندارد که انتظار می رود بنگاه های اقتصادی فعال در استان بخشی از مسئولیت های اجتماعی شان را به این حوزه اختصاص دهند تا از میزان آسیب های اجتماعی در استان کاسته شود.
مشکلات معیشتی و مسکن: گرانی‌های روزافزون و تورم، فشار اقتصادی زیادی بر اقشار ضعیف و متوسط وارد کرده است. بسیاری از مردم توان پرداخت اجاره‌بها یا تأمین مسکن مناسب را ندارند. پروژه ۱۵ هزار واحدی مسکن ملی در شمال اتوبان شهید رجایی نیز ساخته نشده است. در بخش مسکن هم صنایع می توانند در راستای ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی‌شان مشارکت کنند تا محرومان خانه دار شوند.
لزوم ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی توسط صنایع و بنگاه‌ها
مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) به مجموعه وظایف و تعهداتی اشاره دارد که بنگاه‌های اقتصادی باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، انجام دهند. در هرمزگان، این مسئولیت‌ها از اهمیت مضاعفی برخوردارند:
جبران نابرابری‌ها و توزیع عادلانه ثروت: با توجه به نقش کلیدی هرمزگان در اقتصاد ملی، صنایع و بنگاه‌ها می‌توانند با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اجتماعی، بخشی از سود خود را به بهبود شرایط زندگی مردم محلی اختصاص دهند.
توسعه پایدار منطقه‌ای: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اجتماعی نظیر آموزش، بهداشت و فرهنگ، آموزش ،اشتغال و…. به توسعه پایدار منطقه کمک می‌کند و از مهاجرت اجباری مردم به سایر مناطق بخصوص از روستاها به حاشیه شهرها جلوگیری می‌کند.
کاهش آسیب‌های اجتماعی: فقر و بیکاری از عوامل اصلی افزایش آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد، جرم و جنایت هستند. ایفای نقش فعال صنایع در ایجاد فرصت‌های شغلی و بهبود زیرساخت‌ها می‌تواند این آسیب‌ها را کاهش دهد.
افزایش اعتماد عمومی و بهبود تصویر سازمانی: بنگاه‌هایی که به مسئولیت‌های اجتماعی خود عمل می‌کنند، از حمایت و اعتماد جامعه برخوردار می‌شوند که این امر به پایداری فعالیت‌های اقتصادی آنها کمک می‌کند. اگر که صنایع در بازگشایی معابر در محلات مشارکت کنند و آن خیابان ها و بلوارهای احداث شده در این مناطق به نام صنایع مشارکت کننده نامگذاری شود، مردم می دانند که سهم شان از فعالیت صنایع فقط آلودگی و دود ، بیماری و سرطان ، ترافیک و گرانی مسکن و…. نیست .
حوزه‌های کلیدی برای ایفای مسئولیت اجتماعی در هرمزگان
صنایع و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند در حوزه‌های زیر نقش مؤثری ایفا کنند:
۱٫ رفع کمبود مدرسه و بهبود زیرساخت‌های آموزشی
ساخت و بازسازی مدارس: احداث مدارس در مناطق محروم و بازسازی مدارس فرسوده برای ایجاد محیط‌های آموزشی امن و استاندارد.
تأمین تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهی و برودتی: فراهم کردن ابزارهای آموزشی مدرن، آزمایشگاه‌ها و کتابخانه‌ها برای ارتقای کیفیت آموزش در مدارس. همچنین حمایت جهت تکمیل کتابخانه مرکزی بندرعباس بسیار ضروری است.
نصب سیستم‌های برودتی و سرمایشی: با توجه به شرایط آب‌وهوایی گرم هرمزگان، تأمین سیستم‌های خنک‌کننده برای مدارس ضروری است.
حمایت از دانش‌آموزان محروم: ارائه بورسیه‌های تحصیلی، کمک‌هزینه‌های آموزشی و تأمین لوازم‌التحریر برای خانواده‌های کم‌بضاعت.
۲٫ بهبود زیرساخت‌های درمانی و بهداشتی
ساخت و تجهیز مراکز درمانی: احداث بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها در مناطق محروم و تأمین تجهیزات پزشکی پیشرفته.
برگزاری اردوهای پزشکی رایگان: ارائه خدمات درمانی رایگان به مردم مناطق دورافتاده و حاشیه نشین.
آموزش و جذب نیروی انسانی متخصص: همکاری با دانشگاه‌ها برای تربیت پزشکان و پرستاران بومی و ایجاد انگیزه برای فعالیت آنها در هرمزگان.
۳٫ ایجاد اماکن ورزشی، فرهنگی و تفریحی
ساخت زمین‌های ورزشی و سالن‌های چندمنظوره: فراهم کردن فضاهای ورزشی برای جوانان و کودکان به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی. احداث مراکز فرهنگی و کتابخانه‌ها: ایجاد فضاهایی برای فعالیت‌های فرهنگی، هنری و آموزشی.
پارک‌ها و فضاهای تفریحی: احداث پارک‌ها و فضاهای سبز برای بهبود کیفیت زندگی و ایجاد محیط‌های سالم برای خانواده‌ها.
۴٫ حمایت معیشتی و تأمین مسکن
کمک‌های معیشتی مستقیم: توزیع بسته‌های غذایی و کمک‌های نقدی برای خانواده‌های نیازمند.
ساخت مسکن ارزان‌قیمت: همکاری با نهادهای دولتی برای احداث واحدهای مسکونی برای اقشار کم‌درآمد.
حمایت از اجاره‌نشین‌ها: ارائه تسهیلات برای پرداخت اجاره‌بها یا تأمین وام‌های کم‌بهره برای مسکن. اگر حساب های بنگاه های اقتصادی در استان باشد ، بیشتر وبهتر می توانند در این حوزه مشارکت داشته باشند.
۵٫ ایجاد فرصت‌های شغلی و آموزش مهارت
اولویت دادن به استخدام نیروی بومی: صنایع باید در استخدام نیروی کار، اولویت را به جوانان هرمزگانی بدهند.
آموزش‌های مهارتی: برگزاری دوره‌های آموزشی رایگان برای افزایش مهارت‌های شغلی جوانان و زنان.
حمایت از مشاغل خانگی و صنایع دستی: ایجاد بازارهای هدف برای محصولات محلی و صنایع دستی هرمزگان.
راهکارهای عملی برای اجرای مسئولیت‌های اجتماعی
تشکیل کارگروه‌های مشترک با دولت: همکاری بین صنایع، استانداری و نهادهای محلی برای شناسایی نیازهای اولویت‌دار و تخصیص منابع.
اختصاص درصدی از سود سالانه به CSR: بنگاه‌ها می‌توانند درصدی از سود خود را به طور منظم به پروژه‌های اجتماعی اختصاص دهند.
شفافیت و گزارش‌دهی: ارائه گزارش‌های سالانه از فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی برای جلب اعتماد عمومی و نظارت مردمی.
مشارکت با سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs): همکاری با خیریه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد برای اجرای پروژه‌ها و توزیع عادلانه منابع.
ایجاد بنیادهای خیریه وابسته به صنایع: تأسیس بنیادهای خیریه توسط صنایع بزرگ برای مدیریت متمرکز فعالیت‌های اجتماعی.
مزایای ایفای مسئولیت اجتماعی برای صنایع
بهبود روابط با جامعه محلی: کاهش تنش‌ها و افزایش حمایت مردمی از فعالیت‌های صنعتی.
افزایش بهره‌وری نیروی کار: بهبود شرایط زندگی و آموزش نیروی کار بومی، بهره‌وری آنها را افزایش می‌دهد.
کاهش هزینه‌های اجتماعی بلندمدت: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و کاهش فقر، هزینه‌های اجتماعی نظیر جرم و جنایت را کاهش می‌دهد.
افزایش پایداری اقتصادی: جامعه‌ای سالم‌تر و تحصیل‌کرده‌تر، زمینه‌ساز رشد اقتصادی پایدار است.
در پایان باید گفت که استان هرمزگان با وجود ظرفیت‌های عظیم اقتصادی، همچنان از محرومیت‌های گسترده رنج می‌برد. صنایع و بنگاه‌های اقتصادی که از منابع این منطقه بهره‌مند می‌شوند، وظیفه دارند با ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود، به کاهش فقر، بیکاری و نابرابری کمک کنند. سرمایه‌گذاری در آموزش، بهداشت، فرهنگ، ورزش و معیشت مردم نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک استراتژی برد-برد برای توسعه پایدار منطقه و پایداری فعالیت‌های اقتصادی این بنگاه‌هاست. اکنون زمان آن رسیده که با عزمی جدی و همکاری همه‌جانبه، هرمزگان از جایگاه نخست فقر و فلاکت به استانی پیشرو در توسعه و رفاه تبدیل شود.
ثبت دیدگاه