دریانیوز// به اعتقاد ژان ژاک روسو شهروند پیوسته به دنبال یک حس جمعی است و علاقه دارد در امور جامعه خویش پویا و فعال باشد. فرهنگ به معنای روش‌های زندگی اعضای یک جامعه است. اعضای یک جامعه در عناصر فرهنگی سهیم هستند. به همین علت امکان برقراری ارتباط و همکاری با یکدیگر را دارند.
فرهنگ شهروندی
یونسکو فرهنگ شهروندی را قابلیت‌های اکتسابی، سبک کلی تعاملات انسانی و سازه‌ای جمعی می‌داند که از ارزش‌ها و هنجارهای هر فرهنگ سرچشمه می‌گیرد که بیانگر سبک زندگی و شکل دهنده تعاملات انسان‌ها در بافت نوین زندگی اجتماعی است.به طور کلی فرهنگ شهروندی قدمت دیرینه ای دارد و بر میگردد به همان زمان هایی که انسان ها احساس نیاز به زندگی جمعی کردند و تصمیم گرفتند به صورت گروه هایی برای برآورده کردن نیاز های خود در کنار یکدیگر زندگی کنند، از این رو از همان ابتدا دانستند که زندگی اجتماعی نیازمند رعایت اصـول و وظایفی است و رعایت و التزام به آنها چارچوبی را برای تعهدات و مسؤولیت‌ها متقابل فراهم می کند که نتیجه آن همان چیزی است که امروزه از آن به عنوان فرهنگ شهروندی یاد می کنیم .
فرهنگ شهروندی در جوامع امروز یکی از مهمترین مسائل جامعه مدنی به حساب می آید و مدیران شهری در تلاش هستند که به طرق گوناگون این پدیده را بسط و گسترش دهند.چرا که در بسیاری مواقع لازمه حـل مسـائل شهری، بحران‌های شهرنشینی و اصلاح رفتار شهروندان، وجود یک فرهنگ مناسب شهروندی و شهرنشینی است.این فرهنگ دربردارنده قوانین مشترک بنیادی است که احساس تعلق، احترام به میراث مشترک و همچنین تشخیص حقوق و تعهدات شهروندی را شکل می‌دهد.
ابعاد اصلی معیارهای فرهنگ شهروندی
ابعاد اخلاقی، اجتماعی، فردی، سیاسی و ابعاد دموکراتیک از معیارهای اصلی فرهنگ شهروندی محسوب می‌شود که ابعاد اخلاقی شامل وجدان جمعی، مشارکت اجتماعی، ادب و درستکاری، امانت داری و حفظ کرامت انسانی، انجام تعهدات شهروندی، مسئولیت پذیری و ابعاد اجتماعی شامل مشارکت اجتماعی، مدارای اجتماعی، عضویت در انجمن‌ها و گروه‌های اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی، اهمیت ارتقای اجتماعی، آگاهی از حقوق شهروندی، ترجیح منافع جمعی بر منافع فردی، امنیت اجتماعی، برابری اجتماعی، احساس هویت جمعی، آموزش شهروندی می‌شود.
سبک زندگی و نقش آن در ارتقای فرهنگ شهروندی
به طور کلی می توان گفت تغییر سبک زندگی، ارتقای مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی و تقویت هویت در جامعه بیشترین تأثیر را بر ارتقای فرهنگ شهروندی می گذارد چراکه سبک زندگی نقش بسیار مهمی در تعاملات اجتماعی دارد و شکل دهنده کنش ها و واکنش های افراد در زندگی اجتماعی آنها است.
مسئولیت‌پذیری و نقش آن در ارتقای فرهنگ شهروندی
نباید فراموش شود که فرهنگ شهروندی مفهومی دو طرفه است یعنی شهروندان از یک طرف تکالیف و مسئولیت‌هایی نسبت به هم و حتی نسبت به جامعه خود دارند و از طرفی دیگر از حقوقی نیز برخوردار می باشند که شامل حقوق سیاسی، اجتماعی و … می باشد.
مشارکت اجتماعی و نقش آن در تحقق فرهنگ شهروندی
گائوتری معتقد است مشارکت اجتماعی، یک فرآیند عمومی، یکپارچه، چندگانه، چند بعدی و چند فرهنگی است که هدف آن سوق دادن همه افراد جامعه به سمت ایفای نقش در مراحل توسعه است. از این رو می توان گفت: یکی از مهمترین عوامل در جهت تحقق فرهنگ شهروندی، مشارکت اعضای جامعه در اداره امور جامعه است.
از این رو نهاد ها و سمن های گوناگون در جوامع مختلف شکل می گیرند و اجازه فعالیت پیدا می کنند. مانند شورای محلات، شوراهای شهر و … . که به شهروندان این حس را القا می کند خود درتعیین سرنوشت خود موثر هستند.
اخلاق شهروندی و نقش آن در گسترش فرهنگ شهروندی
می‌توان گفت که نوع رفتار هر شخص در جامعه مشخص کننده لایه های شخصیتی همان فرد و البته لایه های اجتماعی جامعه می باشد چراکه هر فرد با تربیت و شخصیت خود در هر اجتماع متفاوت رفتارها ومنش های متفاوتی از خود نشان می دهد که این همان قانونی که انسان‌ها معلول اجتماع هستند و جامعه در قبال آنها دارای مسئولیت است را ثابت می کند. بنابراین نظم و انظباط و قوانین حاکم در جامعه تا حد بسیار بالایی تعیین کننده کنش و واکنش افراد است و البته این مقوله نیز دو سویه می باشد چراکه سطح و سبک رفتار های افراد در جامعه میزان فرهنگ و مسئولیت پذیری اجتماع را نیز نشان می دهد.
رسانه و نقش آن در گسترش فرهنگ شهروندی
به گفته کارشناسان، رسانه‌ها می‌توانند نقش قابل ملاحظه‌ای بر افزایش دانش مدنی و مشارکت مدنی شهروندان داشته باشند و در این میان تأثیر نمایش فیلم و شبکه‌های اجتماعی بیشتر از سایر موارد است.
آموزش گام اول رعایت و الزام فرهنگ شهروندی
به طور کلی آموزش فرهنگی عامل اساسی در ارتقای فرآیندهای توسعه شهری به شمار می آید.این روزها دغدغه اصلی مدیران شهری، آماده ساختن شهروندان آگاه برای مشارکت در یک زندگی اجتماعی می باشد چراکه همانطور که قبلا مطرح شد مشارکت شهروندان در اداره امور شهری منجر به ایجاد حس تعلق و در نهایت مسئولیت پذیری می شود.در پایان می توان گفت: ارتقای سطح فرهنگی شهروندان نیازمند بهبود قوانین و مقررات فرهنگی و اجتماعی است. ارائه آموزش‌های لازم به مردم برای آگاهی از حقوق اجتماعی خود نیز عامل مهم دیگری است.
ثبت دیدگاه