سمپاشی؛ تنها راه پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری تب کریمه کنگو

دریانیوز// بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری است که از دام به انسان منتقل می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق خون یا گوشت آلوده دام به انسان منتقل شود. این بیماری به دلیل اینکه علائمی مانند آنفلوانزا دارد، افرادی که ممکن است به آن مبتلا شوند در ابتدا شاید از کنار آن به سادگی بگذرند اما این بیماری اگر در دوره طلایی ابتلا شناسایی نشود می‌تواند خطرات جانی برای فرد داشته‌باشد.
به همین دلیل افرادی که با دام و کشتار دام ارتباط دارند، در صورتی که بیماری شبیه به آنفلوانزا و کووید داشتند حتما در مراجعه به پزشک این نکته را اعلام کنند که در ارتباط با دام قرار دارند تا آزمایش‌های مربوط به این بیماری را نیز انجام دهند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری و شناسایی دام‌های آلوده نیز باید اقداماتی انجام شود که از جمله آن می‌توان به خرید دام از محل‌های مطمئن، سامان دادن به محل‌های عرضه دام، کشتار دام در کشتارگاه و عدم کشتار در منزل اشاره کرد. برای آشنایی و راه‌های انتقال و پیشگیری از این بیماری، مصاحبه‌ای با دکتر مصطفی فخرآبادی‌پور مدیرکل دامپزشکی استان هرمزگان در خصوص بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) انجام شده‌است که از نظر می‌گذرد.
دریا: بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟
دکتر فخرآبادی‌پور: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو نوعی بیماری ویروسی حاد می باشد که به دلیل ایجاد خونریزی های شدید و کشنده و اختلال در عملکرد ارگان های داخلی بدن سبب مرگ بیمار می شود.اولین مورد بیماری در سال ۱۹۴۲ در شبه جزیره کریمه (شوروی سابق) شناسایی شد و سپس بیمارانی با علائم مشابه در سال ۱۹۵۶ در کنگو(آفریقا) مشاهده شدند و همین امر سبب نامگذاری آن تحت عنوان CCHF یا تب خونریزی دهنده کریمه کنگو گردید.
دریا: عوامل و راه های انتقال این بیماری را بیان کنید؟
دکتر فخرآبادی‌پور: عامل اصلی انتقال بیماری بین دام‌ها یا به عبارت دیگر ناقل ویروس ایجاد کننده بیماری مذکور،کنه ها(به ویژه کنه ای به نام هیالوما) می‌باشند. انسان ممکن است از طریق گزش مستقیم کنه آلوده یا تماس با لاشه تازه و خون دام مبتلا، در معرض خطر ابتلا به بیماری، قرار گیرد.
دریا: علایم این بیماری چیست؟
دکتر فخرآبادی‌پور: این بیماری در دام علائم بالینی واضح و بارزی ندارد که همین موضوع سبب دشواری تشخیص و بیماریابی توسط دامپزشکان می گردد و متأسفانه گاهی دامپزشکان هنگام انجام اعمال جراحی بر روی دام های آلوده فاقد علامت بالینی، در معرض ابتلا قرار می گیرند. علایم بیماری در انسان می تواند مشابه سرماخوردگی، کووید یا آنفلوانزای فصلی باشد و همین موضوع و امکان اشتباه در تشخیص پزشکان نیز می تواند سبب از دست رفتن زمان طلایی اقدام به درمان شود. علایم در انسان شامل؛ مرحله قبل از خونريزي حداكثر ۳ روز. بیمار دچار تب، سردرد تهوع و استفراغ و در بعضی مواقع درد و سفتی گردن و درد چشم می شود. مرحله خونريزي دهنده حدود ۴روز. بیمار دچار دانه های ریز قرمز رنگ در سطح پوست، خونریزی در مخاط (مانند دهان، بینی و ….) می شود. علاوه بر این ممکن است استفراغ خونی، خونریزی از رحم، خون در ادرار و مدفوع و خونریزی از گوش نیز دیده شود، که در صورت پاسخ ندادن به درمان می تواند منجر به مرگ شود. دوره نقاهت ۳-۱۶ روز. چنانچه بیمار فوت نکند، معمولاً پس از ده روز به تدریج با کمرنگ شدن ضایعات پوستی علائم بیماری برطرف شده و بیمار بهبود می یابد.
دریا: بیماری CCHF چگونه از دام به انسان منتقل می شود؟
دکتر فخرآبادی‌پور: انسان ممکن است از طریق گزش مستقیم کنه آلوده یا تماس با لاشه تازه و خون دام مبتلا، در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار گیرد.
دریا: راه های پیشگیری از بیماری در دام چیست؟
دکتر فخرآبادی‌پور: تاکنون واکسنی برای ایمن سازی دام یا انسان در برابر ویروس ایجاد کننده بیماری فوق در دنیا ساخته نشده است، لذا تنها راه پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری بین دام ها، مبارزه با کنه های ناقل ویروس می باشد که در حال حاضر از طریق سمپاشی دام و جایگاه نگهداری دام میسر است.
دریا: چگونه از انتقال بیماری به انسان می‌توان جلوگیری کرد؟
دکتر فخرآبادی‌پور: بهسازی جایگاه دام جهت جلوگیری از تخم ریزی و تکثیر کنه‌ها و امکان ضدعفونی جایگاه، سمپاشی بدن و جایگاه دام بخصوص در فصل فعالیت کنه ها، جمع‌آوری کود و فضولات دامی و خارج نمودن اصولی آن از دامداری، پاکسازی دامداری از اشیاء متفرقه جهت جلوگیری از تخم ریزی کنه، عدم خرید دام از کانون های بیماری و دامداری هایی که موازین بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، سمپاشی بدن دام های خریداری شده و قرنطینه به مدت ۱۴ روز، حيوانات قبل از ورود به كشتارگاه بايستي قرنطينه شوند و به مدت ۲ هفته قبل از ذبح از كنه‌كش‌ها به طور مناسب براي آن ها استفاده شود. (به منظور رعایت زمان پرهیز مصرف )، روش های حفاظت شخصی در تماس با ترشحات و خون حیوان (پوشیدن دستکش، لباس بلند، چکمه، ماسک و عینک)، روش‌های حفاظت شخصی از گزش کنه و حشرات (استفاده از ترکیبات دافع حشرات و کنه‌ها هنگام پیک‌نیک و اقامت در طبیعت در فصول فعالیت بندپایان)، خودداری از خرید گوشت فاقد تاییدیه دامپزشکی (به لاشه دام ها در کشتارگاه های صنعتی پس از ذبح، لیبل مخصوص الصاق می شود و به مدت ۲۴ ساعت در سردخانه ۲ تا۴ درجه سانتی گراد نگهداری و سپس با خودروی مخصوص در قصابی‌های مجاز عرضه می گردد.)، خودداری از
رفت و آمد در محل های کشتار غیر مجاز دام و اجتناب از خوردن جگر خام و نیم پخته از جمله مواردی است که برای جلوگیری از انتقال این بیماری به انسان باید رعایت شود.
دریا: راه های تشخیص بیماری CCHF چیست؟
دکتر فخرآبادی‌پور: چنان که گفته شد، تشخیص بالینی و حتی آزمایشگاهی بیماری در دام بسیار دشوار و در عمل غیرممکن است اما در انسان و در صورت بروز ناگهانی هرگونه علائمی شبیه سرماخوردگی، کووید یا آنفلوانزا (تب، سردرد تهوع و استفراغ و در بعضی مواقع درد و سفتی گردن و درد چشم) و با وجود سابقه گزش با كنه يا له كردن كنه بادست، تماس مستقيم با خون تازه يا ساير بافت هاي دام ها و حيوانات بيمار، تماس مستقيم با خون، ترشحات يا مواد دفعي بيمار قطعي يا مشكوك به بیماری CCHF، اقامت يا مسافرت در يك محيط روستايي كه ا حتمال تماس با دام ها يا كنه‌ها وجود داشته است، باید در اسرع وقت به پزشکان اورژانس بیمارستان ها مراجعه و تاریخچه بالا را بیان نمود، تا آزمایش خون ابتدایی انجام شود و بر اساس تفسیر تابلوی خونی و در صورت لزوم سایر اقدامات تشخیصی و درمانی با تشخیص متخصصان بیماری‌های عفونی و طبق پروتکل های وزارت بهداشت در دستور کار قرار گیرد.
دریا: سال گذشته در استان موردی شناسایی شد؟
دکتر فخرآبادی‌پور: در خصوص آمار مبتلایان در انسان، به دلیل اینکه متولی آن دانشگاه علوم‌پزشکی است، ما آماری نداریم.
دریا: عملکرد دامپزشکی استان در سال گذشته در زمینه مبارزه با این بیماری را بیان کنید؟
دکتر فخرآبادی‌پور: چنان که در بالا ذکر گردید، تنها راه ممکن برای مبارزه با بیماری CCHF در حوزه دامپزشکی، قطع زنجیره انتقال و انتشار ویروس از طریق ناقلین بندپا (اختصاصا کنه هیالوما) می باشد، که این امر مهم از راه سمپاشی امکان پذیر است، لذا اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان بر اساس شرح وظایف حاکمیتی و تحت عنوان مبارزه با انگل های خارجی دام در طول سال به طور مستمر و در کنار سایر عملیات پایش، مراقبت، پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر دامی و بیماری های مشترک بین حیوان و انسان، اقدام به سمپاشی حداکثری جمعیت دامی و جایگاه دام سراسر استان با استفاده از اکیپ های ویژه مبارزه با انگل‌های خارجی می نماید.
دریا: سخن پایانی خود را بفرمایید؟
دکتر فخرآبادی‌پور: برای اینکه بتوانیم با این بیماری مبارزه کنیم نیازمند اعتبارات جهت خرید سم و تجهیزات مورد نیاز سمپاشی در مناطق دارای ریسک بالا هستیم. همچنین نیاز به اعتبارات بخش آموزش و ترویج دامپزشکی به منظور اطلاع رسانی و آگاهی‌سازی مناسب به بهره برداران و عموم جامعه، لزوم فرهنگ سازی از طریق زیرساخت سایبری جامعه و همکاری ترویجی با مجموعه دامپزشکی استان از سوی آحاد شهروندان در خصوص شناخت بیماری و نحوه مدیریت پیشگیری و مقابله با آن، پرهیز از ذبح غیرمجاز و خارج از کشتارگاه دام و رعایت ضوابط بهداشتی دامپزشکی به ویژه در مواقع خاص از قبیل؛ اعیاد مذهبی (خصوصا عید قربان) و ایام محرم و صفر، ساماندهی میادین دام، به ویژه؛ بازار دام میناب و میدان دام کشتارگاه شهرداری بندرعباس و لزوم تجهیز کشتارگاه های دام به آب ۸۲ درجه جهت ضدعفونی تجهیزات و راه‌اندازی اطاق سرد در تمامی کشتارگاه ها باید انجام شود تا بتوانیم با این بیماری مبارزه کنیم.