سقط جنین؛ از بارداری ناخواسته تا مشکلات اقتصادی

دریانیوز// سقط جنین امروزه در کشور چندان راه سختی ندارد. داروهایی که براحتی اما‌با قیمت های چندبرابری قابل دسترسی است و بیشتر سقط جنین ها در خانه ها و برخی زیرزمین ها و گاهی مطب هایی خاص وبصورت غیرقانونی انجام می شود و بنظر می رسد بایستی برای روند افزایشی سقط جنین در جامعه تدبیری اندیشیده شود.

هرچند برخی از سقط جنین ها بصورت قانونی و‌بدلیل پزشکی است، اما میزان بیشترشان بصورت غیرقانونی انجام می شود.سقط جنین به دلایل مختلفی انجام می‌شود.بسیاری از خانواده‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی و ناتوانی در تأمین هزینه‌های زندگی، تصمیم به سقط جنین می‌گیرند. این مسئله به ویژه در خانواده‌های کم‌درآمد و با تعداد فرزندان زیاد بیشتر دیده می‌شود. البته برخی از خانواده ها که توان مالی پرداخت هزینه های سنگین‌ غربالگری جنین و مادر را ندارند و مادرانی که‌بیماری هایی دارند ونیاز به درمان و مراقبت پزشکی دارند ، اما هزینه های کمرشکن درمان را نمی توانند تامین کنند،گاهی مجبور به سقط جنین می شوند ویا جنین شان سقط شده ویا بعد از تولد ،نوزاد فوت می کند.

برخی از افراد به دلیل نخواستن فرزند بیشتر، به سقط جنین روی می‌آورند. این موضوع می‌تواند به دلیل برنامه‌ریزی‌های شخصی، شغلی، تحصیلی و… باشد.بارداری ناخواسته یکی از دلایل اصلی سقط جنین است. این بارداری‌ها ممکن است به دلیل عدم استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری یا شکست این روش‌ها رخ دهد.در برخی موارد، مشکلات پزشکی مادر یا جنین می‌تواند دلیل سقط جنین باشد. این مشکلات می‌تواند شامل بیماری‌های جدی مادر، ناهنجاری‌های جنینی یا خطرات جدی برای سلامت مادر باشد.فشارهای روانی و اجتماعی نیز می‌تواند یکی از دلایل سقط جنین باشد. این فشارها می‌تواند شامل ترس از قضاوت دیگران، نگرانی‌های خانوادگی و اجتماعی و مشکلات روانی باشد.عدم آگاهی از حقوق و قوانین مرتبط با سقط جنین نیز می‌تواند یکی از دلایل انجام این عمل باشد.

بسیاری از افراد از حقوق خود و قوانین مرتبط با سقط جنین آگاهی ندارند و به همین دلیل به این عمل روی می‌آورند.این دلایل تنها بخشی از عواملی هستند که می‌توانند منجر به سقط جنین شوند. هر یک از این عوامل می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با عوامل دیگر، تصمیم به سقط جنین را تحت تأثیر قرار دهد.

سالانه، ۵۳۰ هزار سقط جنین غیرقانونی در کشور
معاون نظارت ستاد ملی جمعیت گفت: سالانه ۵۳۰ هزار سقط جنین غیرقانونی در کشور انجام می‌شود.به گزارش مهر، انسیه کتابچی، معاون نظارت و پایش ستاد ملی جمعیت، اعلام کرد: سالانه ۱۰ هزار مورد سقط قانونی با مجوز سازمان پزشکی قانونی در بیمارستان‌ها و به‌صورت رسمی انجام می‌شود. اما آمار سقط‌های غیرقانونی بسیار بیشتر است؛ به‌طوری‌که در پژوهش‌های مختلف دانشگاهی و گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت، تا بیش از ۵۰۰ هزار مورد سقط غیرقانونی در سال اعلام شده است.

کتابچی گفت: یعنی تعداد سقط‌های غیرقانونی چندین برابر سقط‌های قانونی است. نکته قابل توجه این است که ۹۳ درصد سقط‌های غیرقانونی در چارچوب ازدواج‌های مشروع و در خانواده‌ها اتفاق می‌افتد؛ با این حال، متأسفانه برخی اقدام به سقط فرزندان مشروع خود می‌کنند.وی افزود: آخرین مطالعه گسترده و ملی، حدود ۵۰۰ هزار سقط غیرقانونی را برآورد کرده است که این آخرین آماری است که در دسترس ما قرار دارد. البته پس از قانون جوانی جمعیت و اقداماتی که در پیشگیری و مقابله با سقط انجام شد، و با فعالیت گروه‌های متعدد مردمی برای انصراف از سقط، اخیراً مطالعه گسترده ملی دیگری در حال انجام و تحلیل است. کتابچی بیان داشت: نتایج این مطالعه می‌تواند نشان دهد که آیا آمارها کاهش یافته‌اند یا خیر. اما تا زمانی که نتایج مشخص نشود، آخرین آمار در دست ما همان حدود ۵۳۰ هزار سقط غیرقانونی در سال است.

۹۵درصد موارد سقط جنین در کشور غیرقانونی است
رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت با اشاره به شیوع بالای سقط جنین در کشور، از غیرقانونی بودن ۹۵ درصد موارد سقط خبر داد.به گزارش خبرگزاری مهر، صابر جباری فاروجی، در نشست بررسی سقط جنین که از شبکه یک سیما پخش شد، با اشاره به انواع سقط جنین در کشور اظهار کرد: در حال حاضر، سه نوع سقط جنین در کشور شایع است که شامل سقط خودبه‌خودی، پزشکی و عمدی است.وی با اشاره به درصد شیوع هر یک از انواع سقط جنین در کشور گفت: سهم سقط‌های قانونی و خودبه‌خودی کمتر از ۵ درصد است، در حالی که ۹۵ درصد از سقط‌ها به صورت عمدی و غیرقانونی انجام می‌شود.

جباری با اشاره به قانون جوانی جمعیت در بخش مرتبط با سقط جنین، آن را به دو حوزه «پیشگیری» و «فرهنگ‌سازی» تقسیم کرد و افزود: وزارت بهداشت اقدامات متعددی در زمینه پیشگیری و فرهنگ‌سازی در فضای عمومی و حوزه سلامت کشور انجام داده است که از جمله آنها می‌توان به اصلاحِ بخشی از سرفصل‌های درسی رشته‌های بهداشت عمومی، مامایی و تخصص زنان اشاره کرد.وی در ادامه بیان کرد: مادرانی که به مراکز بهداشت مراجعه و تقاضای سقط جنین می‌کنند، با موضوعات مرتبط آشنا می‌شوند. همچنین، در بخش خصوصی نیز متخصصین زنان و ماماها موظف هستند این آگاهی را به خانواده‌ها ارائه دهند.

رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت اظهار کرد: بر اساس ماده ۵۸ قانون جوانی جمعیت، وزارت بهداشت موظف است داروهای مرتبط با سقط جنین را شناسایی و مشخص کند. این داروها در سامانه تیتک ثبت شده و تنها از طریق سیستم وزارت بهداشت توزیع می‌شوند. عرضه این داروها در بازار آزاد یا از طریق قاچاق غیرقانونی است.جباری با اشاره به ماده ۵۹ قانون جوانی جمعیت عنوان کرد: وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی با همکاری وزارت بهداشت مسئولیت مبارزه با سقط جنین را بر عهده دارند.وی تأکید کرد: وزارت بهداشت ضابط قضائی در این حوزه نیست، اما با این نهادها همکاری می‌کند؛ وزیر بهداشت نسبت به این موضوع حساسیت ویژه‌ای دارد.

جباری با تأکید بر اینکه مشارکت در سقط جنین، تهیه دارو و لوازم مرتبط و دلالی در این زمینه غیرقانونی است، اظهار کرد: در بسیاری از موارد، خود وزارت بهداشت موارد غیرقانونی سقط را گزارش و پیگیری کرده و شماره پرونده را نیز اعلام کرده است.رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: طبق ماده ۵۶ قانون، در صورت کشف ابزارآلات مرتبط با سقط غیرقانونی، باید پروانه مربوطه باطل شود.وی با اشاره به عوامل مؤثر در سقط جنین خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین پیمایش صورت گرفته، ۴۱ درصد از افرادی که اقدام به سقط جنین می‌کنند، به دلیل نخواستن فرزند بیشتر، ۲۱ درصد به علت مشکلات اقتصادی و ۲۰ درصد به دلیل بد بودن زمان بارداری، اقدام به سقط می‌کنند.

جباری دلایل سقط جنین به دلیل نخواستن فرزند بیشتر و زمان بد بارداری را ناشی از اجرای افراطی برنامه‌های تنظیم خانواده در دهه ۷۰ دانست و اظهار کرد که این سیاست‌ها به ایجاد نگرش‌های منفی نسبت به بارداری و فرزندآوری منجر شده است.رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه سقط جنین از لحاظ اخلاقی، عرفی و فقهی در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر ممنوع است، افزود: در حال حاضر در آمریکا نیز به هر دلیلی سقط جنین ممنوع شده است.جباری با اشاره به گردش مالی بالای سقط جنین یادآور شد: بخشی از سقط جنین توسط افراد سودجو در گروه پزشکی و بخش عمده آن در حوزه غیرپزشکی صورت می‌گیرد.وی تصریح کرد: به عنوان مثال، داروی سقط جنین هر ورق ۱۰ تایی آن در سیستم بهداشت و درمان ۶۰ هزار تومان است، اما همین دارو در بازار آزاد و قاچاق، بین ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان فروخته می‌شود.

رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد سقط جنین در منزل با استفاده از قرص‌های سقط جنین انجام می‌شود، گفت: ۳۰ درصد سقط جنین در مطب‌ها و ۱۰ درصد در عطاری‌ها و با استفاده از داروهای گیاهی صورت می‌گیرد.وی افزود: حداقل ۲ همت در سال برای سقط جنین مصرف می‌شود و هزینه هر سقط جنین بین ۴ تا ۵ میلیون تومان است.

کابوس‌های شبانه از پیامدهای سقط جنین
مسئول رسانه هنر گروه نفس گفت: کابوس های شبانه از پیامد های سقط جنین است.فاطمه خلجی، مسئول رسانه گروه نفس استان قم در گفتگو با مهر، درباره دلایل سقط جنین و راهکارهای پیشگیری از آن توضیح داد: یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین، شیء پنداری جنین و ضعف اعتقادی افراد است. در مصاحبه‌ها و جمع‌بندی‌هایی که با افراد مختلف داشتیم و از زبان خودشان درباره دلایل سقط جنین پرسیدیم، حدود ۴۵ درصد از افراد دلیل اصلی را کافی بودن تعداد فرزندان اعلام کردند. به عنوان مثال، برخی معتقد بودند که دو فرزند دارند و نیازی به فرزند سوم ندارند، یا چهار فرزند دارند و نمی‌خواهند پنجمین فرزند به خانواده اضافه شود. وی افزود: دومین دلیل عمده‌ای که برای سقط جنین مطرح می‌شود، بهانه فقر یا ترس از فقر است که حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد از دلایل را شامل می‌شود. این موضوع پس از کافی بودن تعداد فرزندان، دومین دلیل مهم به شمار می‌رود. همچنین مسائل مربوط به اشتغال و تحصیل از دیگر دلایل سقط جنین هستند.

به علاوه، برخی دلایل فرهنگی و اجتماعی نیز در این موضوع دخیل هستند؛ مثلاً برخی افراد به دلیل خرافات یا نگاه‌های نادرست فرهنگی، سقط جنین را انتخاب می‌کنند.نمونه‌هایی از این نگاه‌ها شامل بارداری در دوران عقد یا بارداری عروس و داماد است که برخی آن را ناپسند می‌دانند.خلجی تأکید کرد: دلایل متعددی برای سقط جنین وجود دارد که ما تاکنون بیش از ۵۰ تا ۶۰ دلیل شناسایی کرده‌ایم، اما عمده این دلایل در همان مواردی خلاصه می‌شود که ذکر شد. هدف ما در گروه نفس این است که با ارائه آموزش‌های لازم و افزایش آگاهی، افرادی که قصد سقط جنین دارند را از این کار منصرف کنیم.

تلاش گروه نفس برای جلوگیری از سقط جنین به نتایج چشمگیری منجر شده است
وی در خصوص اقدامات این گروه برای منصرف کردن افراد از سقط جنین گفت: من خودم تا سال ۱۴۰۰ از ابعاد این فاجعه وحشتناک اطلاعی نداشتم. اما وقتی در کلاس‌های مربوط به موضوع جمعیت شرکت کردم، متوجه عمق فاجعه قتل‌های جنین شدم. پس از آشنایی با گروه نفس و ارتباط با ناجی‌های مردمی، از آنها درباره دستاوردهایشان پرسیدم. مثلاً یکی از آنها که خودش ماما بود، به طور خالصانه تلاش کرده و توانسته بود در طول یک سال، جان ۸۰ جنین را نجات دهد.خلجی در ادامه افزود: تعداد متولدین نفس درایران تا پایان آبان ماه امسال ۶۷۰۰ نفر است.

این آمار حاصل تلاش‌های بی‌وقفه اعضای گروه است که شبانه‌روز برای منصرف کردن افراد از سقط جنین دوندگی می‌کنند. این نتایج نشان‌دهنده اهمیت آگاهی‌بخشی و حمایت از خانواده‌ها برای پیشگیری از این اقدامات است. همچنین تعداد منصرفین از سقط ۱۰ هزار نفر است . مسئول رسانه هنر گروه نفس ضمن تقدیر از این فعالیت‌ها، بر اهمیت مشارکت همگانی در آگاهی‌رسانی و همراهی با گروه‌های مردمی تأکید کرد.

تلاش سه‌ساله گروه نفس برای فرهنگ‌سازی و مقابله با سقط جنین
خلجی به فعالیت‌ها و دستاوردهای این گروه اشاره کرده است.وی توضیح داد: این گروه در سه سال گذشته با تلاش‌های شبانه‌روزی و مخلصانه در راستای کاهش سقط جنین و فرهنگ‌سازی فعالیت کرده است. با این حال، آمار نشان می‌دهد که طی این سه سال تنها توانسته‌اند جان حدود پنج هزار کودک را نجات دهند که در مقایسه با تعداد جنین‌هایی که به دلیل سقط جان خود را از دست می‌دهند، بسیار اندک است.مسئول رسانه هنر گروه نفس به ضرورت کار فرهنگی در این زمینه اشاره کرد و اظهار داشت: بسیاری از مادران و خانواده‌ها به دلیل عدم آگاهی از حرمت و احکام سقط جنین، دست به این اقدام می‌زنند. به عنوان مثال، حدود ۳۰ درصد از این افراد نمی‌دانند که سقط جنین زیر چهار ماه نیز حرام است.

همچنین، عوارض جسمی و روحی ناشی از این اقدام، از جمله کابوس‌های شبانه و خطر ناباروری، برای مادران بسیار سنگین است. بسیاری از مادران که این عمل را انجام داده‌اند، پس از آن ابراز پشیمانی کرده و اذعان داشته‌اند که کاش چنین کاری را انجام نمی‌دادند.خلجی درباره اقدامات فرهنگی گروه نفس افزود: در ابتدای کار، به دلیل محدودیت امکانات، تنها با گوشی موبایل اقدام به ساخت فیلم‌های کوتاه بر اساس داستان‌های واقعی درباره سقط جنین می‌کردیم. بازخوردهای مثبت از این تولیدات ما را به ادامه مسیر تشویق کرد و خوشبختانه با حمایت اسپانسرها توانستیم تولیدات گسترده‌تری داشته باشیم.وی در ادامه از رونمایی یک مستند در روز شهادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) خبر داد و افزود: مستند دیگری نیز تا پایان بهمن‌ماه آماده خواهد شد. همچنین، تاکنون یک فیلم کوتاه، یک انیمیشن طنز و تولیدات دیگری در این راستا ارائه شده است و این روند همچنان ادامه دارد.خلجی تأکید کرد: گروه نفس همچنان تلاش می‌کند تا با تولید محتواهای فرهنگی و آگاه‌سازی مردم، از وقوع سقط جنین و آسیب‌های آن جلوگیری کند.

عوارض روانی و کابوس‌های شبانه، پیامدهای تلخ سقط جنین
مسئول رسانه هنر گروه نفس به تجربه‌های دردناک افرادی اشاره کرد که سقط جنین انجام داده‌اند و از پیامدهای روانی آن رنج می‌برند.وی با ذکر نمونه‌هایی واقعی، تأکید کرد: افسردگی، اضطراب، کابوس‌های شبانه و عذاب وجدان، از جمله پیامدهای شایع این اقدام هستند.خلجی به موردی اشاره کرد که بیش از ۱۰ سال از سقط جنین گذشته بود، اما همچنان فرد با عواقب آن دست و پنجه نرم می‌کرد. این زن با گریه داستان خود را بازگو کرده و می‌گفت: بعد از سفر مکه به همراه همسرم، متوجه شدم باردار هستم. اما شوهرم اصرار کرد که بچه را سقط کنم. جنین زیر دو ماه بود و من آن را کورتاژ کردم. پس از آن دچار عذاب وجدان شدید شدم و بارها و بارها خواب‌های ترسناکی دیدم.

وی همچنین به تجربه زنی دیگر اشاره کرد که به دلیل شاغل بودن و ترس از دست دادن شغل، تصمیم به سقط جنین گرفته بود: او می‌گفت هر شب خواب می‌بینم که یک دختر بچه در حال دویدن است و من هر چه تلاش می‌کنم او را بگیرم و کمکش کنم، نمی‌توانم.مسئول رسانه هنر گروه نفس افزود: کابوس‌های شبانه، یکی از مهم‌ترین پیامدهای روانی سقط جنین است و این کابوس‌ها به این سادگی فرد را رها نمی‌کنند. عذاب وجدان، یکی از مشترک‌ترین احساساتی است که تقریباً تمام افرادی که سقط جنین انجام داده‌اند، آن را تجربه می‌کنند. به‌طوری‌که می‌توان گفت ۹۹ درصد این افراد دچار پشیمانی و افسردگی می‌شوند.

راهکارهایی برای کاهش سقط‌های غیرایمن
خلجی به ضرورت اقدامات گسترده برای کاهش سقط‌های غیرایمن اشاره کرد و راهکارهایی را برای مقابله با این معضل اجتماعی و فرهنگی ارائه داد.وی تأکید کرد: برای دستیابی به این هدف، می‌توان از افراد نخبه، مؤثر و تأثیرگذار در جامعه بهره گرفت. ایجاد جمع‌های نخبه‌گانی و مجاب کردن مسئولان از اهمیت بسیاری برخوردار است، چراکه بسیاری از مسئولان از ابعاد این موضوع آگاهی کافی ندارند و لازم است پای کار بیایند و همکاری بیشتری داشته باشند. این همکاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که جلوی مافیای قرص سقط و ابزار قتل جنین گرفته شود و در عین حال، فرهنگ‌سازی میان مردم گسترش یابد.خلجی همچنین بر نقش طلاب و حوزه‌های علمیه در این زمینه تأکید کرد و افزود: طلاب و حوزه‌های علمیه باید وارد میدان شوند و احکام شرعی مرتبط با قتل جنین را برای مردم تبیین کنند.

باید مردم بدانند که حتی جنین نیز نزد خداوند از حرمت بالایی برخوردار است. دیه‌ای که برای جنین تعیین شده، بخشی از انسانیت او را به رسمیت می‌شناسد. کمترین مقدار دیه برای جنین که در حد یک نطفه است، حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است. اگرچه رقم دقیق آن به‌صورت مثقال طلا محاسبه می‌شود، اما این نشان‌دهنده ارزش و حرمت جنین در شرع است.خلجی ادامه داد: برای مردم باید روشن شود که حتی جنینی که به‌صورت خودبه‌خودی سقط می‌شود، در شرع احکام خاص خود را دارد. جنین‌هایی که دست و پا و اعضای اولیه بدنشان شکل گرفته، باید غسل و کفن شوند و آداب شرعی دفن برای آن‌ها رعایت شود. این نشان‌دهنده احترام و ارزش قائل شدن خداوند برای جنین است.

مسئول رسانه هنر گروه نفس به تفاوت میان سرنوشت دو نوع جنین در روز قیامت اشاره کرد و گفت: جنینی که خودبه‌خود سقط می‌شود، به‌عنوان شفیع پدر و مادرش در قیامت حضور خواهد داشت. او در پیشگاه خداوند می‌گوید: «خدایا، من پدر و مادرم را ندیدم و می‌خواهم آن‌ها را ببینم.» خداوند نیز از رحمت خود، او و پدر و مادرش را وارد بهشت می‌کند، حتی اگر والدین او گناهکار باشند. اما در مقابل، جنینی که توسط پدر و مادرش به قتل رسیده باشد، روز قیامت به مظلومیت خود اعتراض می‌کند و می‌گوید: «چرا مرا کشتی؟ چرا نسل من را از بین بردی؟ « این جنین با اسلحه‌ای پر در قیامت ظاهر می‌شود و در برابر والدینش می‌ایستد.

خلجی تأکید کرد: تفاوت عظیمی میان این دو سرنوشت وجود دارد. جنینی که به‌طور طبیعی فوت می‌شود، نزد خداوند مقام شفاعت دارد، اما جنینی که به قتل رسیده، مظلومانه از والدین خود شکایت می‌کند. این مسئله شوخی‌بردار نیست و باید با جدیت به آن پرداخته شود.وی در پایان بر اهمیت اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی تأکید کرد و خواستار مشارکت همگانی در این زمینه شد.