دریانیوز // ایران به عنوان یک کشور با تنوع اقلیمی و جغرافیایی وسیع، با چالش‌های جدی در زمینه منابع آبی و خشکسالی‌های متوالی روبرو بوده است. در دهه‌های اخیر، تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و سوءمدیریت منابع آب، وضعیت موجود را تشدید کرده و بسیاری از مناطق کشور از جمله استان هرمزگان را با بحران آب مواجه کرده است. این استان، با اقلیم گرم و خشک خود، به وضوح متاثر از بارش‌های نامنظم و کاهش منابع آب زیرزمینی است.خشکسالی در هرمزگان به دلیل شرایط جغرافیایی و آب و هوایی خاص این منطقه، به یک معضل جدی تبدیل شده که تأثیرات منفی آن بر کشاورزی، صنایع و زندگی روزمره ساکنان استان مشهود است.
آمارها نشان می‌دهد که میزان بارندگی در هرمزگان به شدت کاهش یافته و این امر منجر به خشک شدن نه تنها منابع آبی سطحی مانند سدها، بلکه منابع آب زیرزمینی نیز شده است. این شرایط، ضرورت مدیریت بهینه منابع آب و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک برای مواجهه با چالش‌های آتی را ایجاب می‌کند. چالش‌های پیش‌رو نیازمند همکاری تمامی نهادها و آگاهی عمومی در خصوص اهمیت حفظ و مدیریت منابع آب می‌باشد. تنها از طریق افزایش فرهنگ مصرف بهینه و بهبود سیاست‌های آبی می‌توان به آینده‌ای پایدار و مقاوم در برابر خشکسالی امیدوار بود.
وضعیت منابع آبی استان هرمزگان
وضعیت منابع آبی در استان هرمزگان به ویژه در شهرستان بندرعباس شدیداً نگران‌کننده است. مدیرعامل آب منطقه‌ای هرمزگان، جمشید عیدانی، در شورای اداری شهرستان بندرعباس که فارس خبر آن را منتشر کرده بود به تفصیل درباره وضعیت سدهای موجود و منابع آبی استان صحبت کرد. به گفته عیدانی، سدهای شمیل و نیان به طور کامل خشک شده‌اند و حتی امکان تردد با خودرو و پای پیاده در بستر این سدها وجود دارد. این موضوع نشان‌دهنده‌ی بحرانی شدن منابع آبی در استان است و این در حالی است که استان هرمزگان با کمبود بارندگی روبرو است.
عیدانی همچنین به وضعیت سد استقلال اشاره کرد و گفت که این سد در حال حاضر حدود ۵ میلیون متر مکعب آب قابل استفاده دارد. در حالی که سد استقلال میناب ۱۵ میلیون متر مکعب آب دارد، اما به این معنا نیست که همه این مقدار قابل استفاده باشد. در صورت
عدم بارندگی شدید تا تاریخ ۲۸ بهمن ماه، پیش‌بینی شده است که سد استقلال میناب به طور کامل خالی و از مدار خارج می‌شود.مدیرعامل آب منطقه‌ای استان با اشاره به متوسط بارندگی در استان گفت: “متوسط بارندگی استان ۱۸۵ میلیمتر بوده که میزان بارندگی در سال آبی جاری تاکنون ۹ میلیمتر بوده است؛ این نشان‌دهنده حدود ۶۸ درصد کمتر از میانگین بارندگی است”.
این آمار نشان‌دهنده وضعیت بحرانی کم آبی در استان است که به دلیل کاهش بارندگی‌ها، تأثیرات منفی بر کشاورزی، تأمین آب شرب و سایر نیازهای آبی خواهد داشت.عیدانی تأکید کرد که برای جلوگیری از بروز مشکلات برای شهروندان، همه تلاش‌ها صورت گرفته است. وی همچنین از ادارات، شرکت‌ها و سازمان‌ها خواست تا برای فضای سبز خود از آب شرب استفاده نکنند. این درخواست به منظور حفظ منابع آب شرب و مدیریت صحیح آن صورت می‌گیرد.همچنین، مدیرعامل آب منطقه‌ای هرمزگان به این نکته اشاره کرد که آخرین بارندگی مؤثر در این استان به دی ماه ۱۴۰۰ برمی‌گردد که باعث آبگیری سدها شد. این بررسی نشان‌دهنده سه سال بی‌آبی و چالش‌های جدی در مدیریت تأمین آب در استان هرمزگان است.
راهکارهای مقابله با خشکسالی در ایران و به ویژه هرمزگان
مقابله با پدیده خشکسالی نیازمند یک رویکرد چندجانبه و جامع است که شامل سیاست‌گذاری‌های مناسب، آگاهی‌رسانی به عموم و استفاده از فناوری‌های نوین می‌شود. در ادامه، به برخی از راهکارهای مؤثر برای مقابله با خشکسالی در ایران و به‌ویژه در استان هرمزگان اشاره می‌شود:
۱٫ مدیریت بهینه منابع آب:
– توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نوین: استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند آبیاری و بهینه‌سازی مصرف آب در کشاورزی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌تواند به کاهش مصرف آب کمک کند.
– نظارت و کنترل دقیق بر برداشت آب: اجرای سیستم‌های دقیق برای نظارت بر مصرف و برداشت آب از منابع آبی سطحی و زیرزمینی، به جلوگیری از کاستی‌های بیشتر در تأمین آب کمک می‌کند.
۲٫ توسعه زیرساخت‌ها:
– اجرای پروژه‌های جمع‌آوری آب باران: ساخت سازه‌های جمع‌آوری آب باران می‌تواند به تأمین آب در زمان‌های کم بارش کمک کند و از هدررفت آب جلوگیری کند.
– بازسازی و نگهداری از سدها و شبکه‌های آبی: سرمایه‌گذاری در بازسازی و نگهداری تأسیسات آبی موجود می‌تواند عملکرد آن‌ها را بهبود بخشد.
۳٫ آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی:
– برگزاری کمپین‌های آگاهی‌رسانی: آموزش عمومی درباره ارزش منابع آب و اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب باید در اولویت قرار گیرد. این کمپین‌ها می‌توانند به تغییر رفتار جامعه کمک کنند.
– تشویق به صرفه‌جویی در مصرف آب: ارائه مشوق‌هایی برای خانواده‌ها و کسب‌وکارها به منظور کاهش مصرف آب، مانند تسهیلات مالی برای نصب سیستم‌های صرفه‌جویی می‌تواند مؤثر باشد.
۴٫ تنوع در کشاورزی:
– ترویج کشت محصولات مقاوم به خشکی: تغییر الگوی کشت به سمت محصولات مقاوم به کم آبی می‌تواند به بهبود وضعیت کشاورزی در استان‌های خشک چون هرمزگان کمک کند.
– استفاده از کشاورزی پایدار: توسعه کشاورزی ارگانیک و کاهش استفاده از مواد شیمیایی می‌تواند به بهبود کیفیت خاک و افزایش توانایی آن در نگهداری آب کمک کند.
۵٫ توسعه سیاست‌های ملی و محلی:
– ایجاد برنامه‌های کارآمد مدیریتی: وضع قوانین و مقررات برای مدیریت منابع آب و توزیع منابع به‌طور عادلانه و پایدار باید در سطح ملی و محلی پیگیری شود.
– تشکیل کمیته‌های ویژه برای برنامه‌ریزی و مدیریت بحران: تشکیل کمیته‌هایی با نمایندگان دولت، کشاورزان، جامعه مدنی و کارشناسان می‌تواند در شناسایی و پیگیری راهکارهای مؤثر تأثیرگذار باشد.
۶٫ تحقیقات و توسعه:
– سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: حمایت از پژوهش‌ها در زمینه بهینه‌سازی مصرف آب، طراحی سیستم‌های نوین آبیاری و توسعه فناوری‌های جدید می‌تواند در مقابله با خشکسالی تأثیرگذار باشد.
در نهایت می توان گفت : با اتخاذ این راهکارها و ایجاد یک رویکرد همگانی در تلاش برای مدیریت بهتر منابع آب، می‌توان به کاهش اثرات خشکسالی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق تحت تأثیر مانند هرمزگان امیدوار بود.وضعیت بحرانی منابع آبی در هرمزگان، نیاز به برنامه‌ریزی‌های جدی و همکاری عمومی را از اهمیت ویژه‌ای برخوردار کرده است. با توجه به کاهش بارندگی و خشک شدن سدهای استان، درک و حفظ هرچه بهتر منابع آبی، وظیفه‌ای ملی و اجتماعی است.
در این راستا، توجه تمامی نهادها و شهروندان به صرفه‌جویی در مصرف آب و حراست از این نعمت خدادادی بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. فرصتی برای تغییر رفتار و ارتقاء فرهنگ استفاده از منابع آب می‌تواند منجر به کاهش مشکلات آبی در آینده شود. برای ثبات و پایداری منابع آبی، همکاری تمامی بخش‌ها و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت مصرف بهینه آب، ضروری است. تلاش‌ها باید به سمت توسعه زیرساخت‌ها، بهبود مدیریت منابع آب و فرهنگ‌سازی برای صرفه‌جویی در مصرف آب هدایت شود.
ثبت دیدگاه