خوددرمانی؛ عادتی خطرناک که جان‌ها را تهدید می‌کند

دریانیوز// در سال‌های اخیر، خوددرمانی و مصرف خودسرانه داروها به یکی از عادات خطرناک در بین مردم تبدیل شده است. بسیاری از افراد به جای مراجعه به پزشک، ترجیح می‌دهند با توصیه‌های دوستان، داروخانه‌ها یا جست‌وجو در اینترنت، بیماری‌های خود را درمان کنند. اما این روش تا چه حد ایمن است و چه عواقبی می‌تواند داشته باشد؟»

«بر اساس آمارهای منتشر شده، بیش از ۳۰ درصد مراجعات اورژانسی به دلیل عوارض ناشی از خوددرمانی است. بسیاری از مردم فکر می‌کنند با مصرف خودسرانه داروها می‌توانند بیماری‌های خود را درمان کنند، اما این کار نه تنها بهبودی ایجاد نمی‌کند، بلکه ممکن است باعث تشدید بیماری یا حتی مرگ شود.

یکی از شایع‌ترین موارد خود درمانی، استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها است. مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها باعث مقاومت دارویی می‌شود، بلکه می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی مانند نارسایی کلیوی یا کبدی را به همراه داشته باشد. از طرفی، برخی از مردم به دلیل مشکلات اقتصادی یا کمبود وقت، ترجیح می‌دهند به جای مراجعه به پزشک، از داروهای بدون نسخه استفاده کنند. یک مادر ۳۵ ساله که به دلیل خوددرمانی دچار مسمومیت دارویی شده، می‌گوید: ‹فکر می‌کردم با خوردن چند قرص ساده می‌توانم سرماخوردگی‌ام رو درمان کنم، اما حالم بدتر شد و مجبور شدم به بیمارستان مراجعه کنم.›

کارشناسان معتقدند که افزایش آگاهی عمومی و دسترسی آسان‌تر به خدمات پزشکی می‌تواند از شیوع خوددرمانی جلوگیری کند. بسیاری از افراد به دلیل استرس و اضطراب ناشی از بیماری، به خوددرمانی روی می‌آورند. آموزش مهارت‌های مقابله با استرس و افزایش اعتماد به سیستم درمانی می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.«یکی از مهم‌ترین عوارض مصرف خودسرانه داروها، آسیب به کبد و کلیه‌هاست. برخی آنتی‌بیوتیک‌ها برای کبد و تعدادی دیگر برای کلیه‌ها تولید سم می‌کنند. مصرف بیش از حد و بدون نسخه دارو، فعالیت یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن را با اختلال روبرو و عوارض بعدی آن سلامتی فرد را به شدت به خطر می‌اندازد.

مقاومت میکروبی نیز از دیگر عوارض مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها است. مقاومت میکروبی سبب می‌شود اگر بیماری به عفونت مبتلا شد، آن آنتی‌بیوتیک برای وی پاسخ ندهد و بهبود و سلامتی حاصل نشود. اگر مقاومت میکروبی در یک جامعه بالا برود، با مشکلات بسیاری روبرو خواهیم شد و سیستم بهداشت و درمان مختل می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مبادرت ورزیدن به خوددرمانی در همه گروه‌ها نسبتاً بالا است، اما میزان استفاده در گروه‌های باسواد از گروه‌های بی‌سواد بیشتر می‌باشد. علاوه بر این، در میان افراد باسواد، کسانی که دارای تحصیلات متوسطه هستند به مراتب بیشتر از کسانی که از تحصیلات عالیه برخوردارند به خوددرمانی مبادرت می‌ورزند.

مسکن‌ها، ملین‌ها، داروهای ضدسرفه، دهان‌شویه‌ها و داروهای ضدجوش بیشترین داروهایی هستند که مردم برای درمان درد و بیماری‌های ساده و معمول بدون نسخه استفاده می‌کنند. استفاده مکرر از داروهای ملین باعث کاهش آب بدن و اختلالات بیولوژیک در مقدار کلسیم و پتاسیم شده که زمینه بروز بیماری فشار خون را به دنبال دارد. بعضی از مسکن‌های معمول از گروه آسپرین‌ها می‌توانند خونریزی‌های روده‌ای را در پی داشته باشد.»

«خوددرمانی شاید در نگاه اول راه حلی ساده و کم‌هزینه به نظر برسد، اما عواقب آن می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. افزایش آگاهی عمومی، بهبود دسترسی به خدمات پزشکی و حمایت از برنامه‌های آموزشی می‌تواند به کاهش این عادت خطرناک کمک کند. به یاد داشته باشیم که سلامتی ما ارزشمندتر از آن است که آن را به دست خودمان به خطر بیندازیم.»