دریانیوز// امروزه به دلیل تغییرات در سبک زندگی، تک فرزندی در میان زوجین و خانواده‌ها رواج یافته است. بسیاری از زوج‌ها یا تمایلی به فرزندآوری ندارند یا تنها به یک فرزند بسنده می‌کنند.
این انتخاب ممکن است به نظر اقتصادی و منطقی بیاید، اما آسیب‌های روانی زیادی برای کودک به همراه دارد. تک فرزندی برای برخی از زوجین به نوعی اجبار تبدیل شده است. عواملی مانند بالا رفتن سن ازدواج، شاغل بودن مادر، ترس از مسئولیت‌پذیری، شرایط اقتصادی و کوچک شدن محیط خانه، همه دست به دست هم داده‌اند تا خانواده‌ها به سمت داشتن یک فرزند سوق پیدا کنند.
وقتی والدین تمام سرمایه‌گذاری‌های مادی و معنوی خود را روی یک فرزند می‌گذارند، انتظار دارند که او نیز تمام زندگی‌اش را وقف آنها کند و هیچ خطا و اشتباهی نداشته باشد. اما واقعیت این است که هیچ انسانی کامل نیست و بار یک خانواده را نمی‌توان تنها بر دوش یک نفر گذاشت.
تک فرزندی خوب است یا بد؟
زندگی‌های امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و زیاد شدن مشغله‌های خانواده‌ها بسیار متفاوت با گذشته است و زوج‌ها را به سمت داشتن یک فرزند سوق می‌دهد، این در حالی است که اکثر والدین بر این باور هستند که تک فرزندها در طول زندگی خود احساس تنهایی خواهند داشت، از طرفی نداشتن خواهر و برادر باعث می‌شود روحیه رقابت‌طلبی که لازمه موفقیت در زندگی است در آنها شکل نگیرد، در مقابل در مرکز توجه والدین بودن باعث ایجاد احساس امنیت در کودک می‌شود.
مزایای تک فرزندی:
– وابستگی عاطفی قوی کودک به والدین
– توجه کامل والدین به یک فرزند
– عدم رقابت با خواهر و برادر برای جلب توجه
– عدم مقایسه با خواهر یا برادر
تک فرزندها معمولاً تحت توجه بیشتری از جانب والدین قرار می‌گیرند. این توجه می‌تواند احساس امنیت را در کودک تقویت کند، اما در عین حال ممکن است او را در آینده با چالش‌هایی مواجه کند. تک فرزندها ممکن است در برقراری ارتباط با هم‌سن‌وسالان خود دچار مشکل شوند، به ویژه اگر زمان زیادی را در خانه بگذرانند و ارتباط کمی با دیگران داشته باشند.
تک فرزندی معایب زیادی دارد که می‌تواند به آسیب‌های روانی منجر شود. از جمله این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توجه خاص و افراطی والدین
بچه‌هایی که خواهر و برادر ندارند و تنها فرزند یک خانواده به شمار می‌روند، در مرکز توجه والدین خود قرار می‌گیرند، آنها به این دلیل که خواهر و برادری ندارند، به رقابت برای جلب توجه پدر و مادر مشغول نمی‌شوند. این در مرکز توجه بودن همیشگی، فرد را در بزرگسالی با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌کند و انتظار دارد جامعه، دوستان، همکاران هم مانند والدین، توجه ویژه‌ای نسبت به او داشته باشند، به این صورت افرادی پرتوقع بار می‌آیند که در بسیاری از موارد تمایل دارند همه چیز بر وفق مرادشان باشد.
کنترل و مدیریت کمتر احساسات
بسیاری از کودکان و نوجوانان روبه‌رو شدن با احساسات و مسائل مختلف را در زندگی خود از طریق ارتباط با خواهر و برادر خود می‌آموزند. اگر به کودکانی که دارای خواهر و برادر هستند توجه کنید، می‌بینید که در برخورد و کنترل احساست خود و مدیریت آنها توانایی بسیار بیشتری دارند. در مقابل، تک فرزندان از این موهبت محروم می‌شوند و در بسیاری از شرایط نمی‌توانند آنطور که باید رفتار کنند و یا نسبت به اتفاقات واکنش درستی را نشان دهند.
مهارت‌های ارتباطی ضعیف‌تر
بخش بیشتر مهارت‌های ارتباطی کودکان در برخورد با محیط اطراف و به‌ویژه همسالان اتفاق می‌افتد. بنابراین یکی دیگر معایب خواهر و برادر نداشتن ضعف در مهارت‌های ارتباطی، یادگیری و بروز آن‌هاست.اگرچه کودکان این مهارت‌ها را با رفتن به مهد کودک یا مدرسه کم کم می‌آموزند، اما ارتباط دائمی خواهر و برادر با یکدیگر کمک بیشتری به یادگیری سریع و مؤثر می‌کند.
فشار روانی زیاد
زمانی که والدین چند فرزند دارند، انتظارات و خواسته‌هایشان میان آنها تقسیم می‌شود، اما یکی از مهم‌ترین معایب خواهر و برادر نداشتن همین است که انتظار والدین از فرزند، به تنهایی فقط روی او متمرکز است. تک فرزندها عموماً فشار روانی زیادی را در برخورد با انتظارات والدینشان تحمل می‌کنند و در صورت عدم توانایی برای جلب رضایت و خشنودی پدر و مادر، استرس و اضطراب زیادی به آنها وارد می‌شود.
وابستگی به والدین
کودک یا نوجوانی که خواهر و برادر ندارد، به مقدار بسیار بیشتری به والدین خود وابسته است و روند استقلال یافتن و جدایی از خانه و خانواده برای او دشوارتر است. این وابستگی نسبت به فرزند، از سوی پدر و مادر هم وجود دارد، آنها ترجیح می‌دهند فرزندشان برای همیشه در کنار آنها باشد و هر چه دیرتر این روند مستقل شدن اتفاق بیفتد، خشنودتر هستند.
تجربه تنهایی
از دیگر معایب خواهر و برادر نداشتن می‌توان به تجربه تنهایی اشاره کرد، برای مثال تصور کنید که والدین یک فرد تک فرزند از دنیا بروند. این فرد پس از پدر و مادر خود هیچ نسبت فامیلی بسیار نزدیک دیگری را تجربه نمی‌کند، حتی در بسیاری موارد و شرایط خاص که فرد به کمک شخص یا اشخاصی مانند خواهر و برادر در کنار خود نیاز دارد، درمانده می‌شود.
بلوغ زودرس
مهم‌ترین نکته در طول سال‌های کودکی این است که فرد مهارت‌ها و ارتباطات خودش را با همسالان و کودک و نوجوانان سهیم شود، این مسئله تأثیر بسیار مثبتی را روی موفقیت فرد در اجتماع می‌گذارد. اما یکی از معایب خواهر و برادر نداشتن ارتباط دائمی کودک با پدر و مادر است که او را در یک ارتباط همیشگی با بزرگسالان قرار می‌دهد.تک فرزندان در این شرایط به تقلید رفتار بزرگسالان روی می‌آورند و دوران کودکی خود را با کودکی کردن واقعی سپری نمی‌کند. در برخی موارد این مسئله موجب بلوغ زودرس در آنها می‌شود، زیرا به طور دائمی با افراد بزرگسال در ارتباط هستند و بنابر نوع رفتار آنها رفتار می‌کنند.
انزوا
از آنجایی که تک فرزندان اغلب تنها هستند و ارتباط مؤثری با همسالان خود برقرار نمی‌کنند، عموماً احساس تنهایی دارند، اگر فردی که تک فرزند است در برقراری ارتباط با گروه همسالان خود در مدرسه، کلاس مهارت نداشته باشد، کم کم به سمت انزوا و افسرده‌خویی می‌رود.
کمال‌گرایی
یکی از مهم‌ترین معایب خواهر و برادر نداشتن بروز کمال گرایی در تک فرزند خانواده است، عموماً زمانی که یک فرد تنها فرزند خانواده است، والدین او تلاش می‌کنند که فرزند خود را به بهترین نمونه فرزندان تبدیل کنند، به همین دلیل به صورت دائمی او را در انواع کلاس‌ها ثبت نام می‌کنند و یا از او انتظار دارند که مایه افتخار و سربلندی باشد. همین برخورد باعث می‌شود که فرد با یک کمال گرایی درونی روبه‌رو شود و از این نظر با مشکلات زیادی در زندگی، کارها و حتی روابط خود روبه‌رو شود.
ثبت دیدگاه