دریانیوز// سواحل مکران به دلیل محل قرارگیری، همسایه‌های متعدد با مرزهای آبی و دریایی و ویژگی های جغرافیایی خاصی که از آن برخوردار است از نظر اقتصادی بر آینده کشور تاثیرات زیادی خواهد داشت و پایه اصلی این توسعه تامین آب مورد نیاز در این محدوده است به منظور بررسی و شناخت طرح های مختلف وزارت نیرو در این منطقه با جمشید عیدانی مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای هرمزگان گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه آن را می خوانید.
دریا: جناب آقای عیدانی عرض سلام و ادب دارم خدمت شما.
بنده هم خدمت شما و خوانندگان روزنامه دریا سلام می‌کنم و خوشحالم که در خدمت شما هستم.
دریا: به عنوان سوال اول لطفا بفرمایید منظور از منطقه مکران دقیقا کجا است و شامل چه محدوده هایی می شود؟
سواحل مکران از دهانه خروجی تنگه هرمز در منطقه میناب شروع می‌شود و تا خلیج گواتر در حوزه دریایی مشترک با پاکستان ادامه دارد. جایی که از گذشته های دور به آن «مکران» گفته شده و شاخصه اصلی این منطقه برای کشور وجود راه های زمینی و دریایی برای برقراری ارتباط های بین المللی است.
دریا: به طور کلی شرکت آب منطقه ای هرمزگان قرار است چه اقداماتی در این محدوده انجام دهد؟
شرکت سهامی آب منطقه ای هرمزگان بنابر تکالیف تعیین شده ازسوی وزارت نیرو برای مناطق شرق و جنوب شرق استان هرمزگان که بخش هایی از منطقه مکران را شامل می شوند طرح های آبی متعددی را پیش بینی کرده که برخی از آنها به طور کامل به مرحله بهره برداری رسیده و برخی دیگر مراحل مختلف پیشرفت را طی می کنند.
دریا: چه عواملی باعث شده اند که این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار باشد؟
مناطق ساحلی در همه کشور ها از نظر اقتصادی و اجتماعی، اهمیت خاصی دارند، زیرا بسیاری از تأسیسات و سازه های زیربنایی در مناطق ساحلی قرار می گیرند . سواحل در حال حاضر، به صحنه رقابت بیش از پیش کشور‌ها برای حرکت پرشتاب در مسیر توسعه تبدیل شده‌اند ظرفیت های کم‌نظیر نهفته در مناطق دریایی و سواحل کشور هم، از جهات گوناگون غیرقابل انکار است.
مکران به لحاظ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی دارای ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ، ﻣﻨﻄﻘﻪای و بین‌المللی اﺳﺖ. پهناوری ﻣﺮز آﺑﯽ ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﮑﺮان و ﺗﺴﻠﻂ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮ ﯾﮑﯽ از مهمترین و راهبردی ترین راهﻫﺎی آﺑﯽ دنیا، ﻫﻤﺠﻮاری ﺑﺎ کشورهای مختلف وﯾﮋﮔﯽ ممتازی ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺨﺸﯿﺪه اﺳﺖ.
لذا فراهم آوردن اولین شرایط حضور پایدار در این منطقه که تامین آب است با ایجاد طرح های مختلف آبی در دستور کار وزارت نیرو و شرکت سهامی آب منطقه ای هرمزگان است.
دریا: مهمترین پروژه های آبی این منطقه چه چیز هایی هستند؟
از وظایف ذاتی آب منطقه ای تامین و انتقال آب در حجم ها و مقادیر زیاد است لذا احداث سد به منظور جلوگیری از هدر رفت آب های شیرین و جلوگیری از بروز سیلاب و همچنین انتقال آب به نقاط مورد نظر در دستور کار ما است که طرح های متعددی اجرا شده و برخی دیگر نیز در دست احداث هستند که می توان به سد جگین، سد گابریک، سد سدیج، سد مرک و سد شریفی و همچنین خط انتقال آب به دشت یکدار اشاره کرد.
دریا: ظاهرا سد جگین یکی از سد های پر آب کشور است لطفا در خصوص آن توضیح دهید.
جگين نام رودخانه اي است كه از دامنه جنوبي كوه‌هاي بشاگرد سرچشمه گرفته و پـس از عبور از تنـگـه دهنـه مرنـگ و پيوسـتن به سرشاخه مهم ديگري به نام شريفي، به درياي عمان منتهي مي شود. به منظور استفاده از آب اين رودخانه، براي آبياري زمين‌هاي كشاورزي، تامين آب آشاميدني شهرستان جاسك و روستاهاي بشاگرد و همچنين كنترل سيلاب سدي با ظرفيت ۲۱۰ ميليون متر مكعب در محلي موسوم به تنگه دهـنـه مـرنـگ طراحي، احداث و از سال ۱۳۸۴ مورد بهره برداري قرار گرفته است.
سد جگين كه نخستين سد بتني غلطكي ايران است در ۱۰۷ كيلومتري شـمـال شـرقـي بندر جاسك واقع شده و دسترسي به آن از طريـق يك جاده آسفالته به طول ۲۱ كيـلومتر كه از كيـلومتـر ۵۷ راه اصلـي بنـدرجـاسك _ جـگدان منشـعـب مي شود امكان پذير است. به دليل موقعيت مناسب احداث و قرار گيري، اين سد تقريبا در طول سال حجم قابل توجهي از نزولات آسماني و روان آبها را در خود ذخيره دارد و چند بار در سال به مرحله سر ريز مي رسد. وجود سد جگين تاثير بالايي در توسعه منطقه مكران دارد.
دریا: سد گابریک با چه اهدافی احداث شده خواهد شد؟
يكي از پروژه هاي آبي منطقه مكران احداث يك سد بزرگ به ظرفيت ۲۶۷ ميليون مترمكعب بر روي رودخانه گابريك است كه كلنگ احداث آن نيز در بهمن ماه ۱۴۰۱ بر زمين شده تا با تكميل و بهره برداري از آن تامين آب پايدار منطقه براي توسعه منطقه مكران محقق شود.
اين سد به منظور مهار، كنترل و ذخيره سيلاب‌هاي رودخانه گابريگ در حال اجرا است ، طرح سد مخزني گابريك در فاصله ۲۵ كيلومتري از درياي عمان ساخته خواهد شد تا با ذخيره آب در درياچه پشت سد، اهداف مهمي مثل تأمين آب كشاورزي شبكه آبياري و زهكشي جگين بميزان ۲۰ ميليون متر مكعب، كنترل سيلاب و تامين آب محيط زيست پايين دست به ميزان حدود۹ ميليون متر مكعب محقق شود.
علاوه بر اهدافي كه ذكر شد؛ از اثرات جنبي اين سد مي توان به بالا بردن سطح اشتغال و جذب نيروي كار، جلوگيري از مهاجرت مردم منطقه، خودكفائي در توليدات كشاورزي و نهايتاً توسعه پايدار منطقه اشاره كرد.
دریا: لطفا در خصوص سد خاکی سدیج هم کمی توضیح دهید؟
از ديگر طرح هايي كه مراحل مطالعاتي را طي مي كند مي توانيم به سد خاكي سديج اشاره كنيم. ساختگاه اين سد در فاصله حدود ۱۵۰ كيلومتري شرق بندرعباس و به فاصله ۴۲ كيلومتري شهرستان ميناب واقع شده و ظرفيت ۷۵۰ ميليون مترمكعبي اين طرح قرار است آب شرب و صنعت منطقه مكران و تامين آب دشت هاي پايين دست و همچنين جلوگيري از خسارت سيلاب را بر عهده بگيرد.
دریا: احداث سد مِرك چه تاثیری بر منطقه سیریک خواهد گذاشت؟
سد ۱۵۰ ميليون متر مكعبي مِرك كه در فاصله ۲۰ كليومتري شهرستان سيريك احداث خواهد شد يكي ديگر از طرح هاي آبي منطقه مكران محسوب مي شود. اين سد قرار است يكي ديگر از تامين كننده هاي آب شرب منطقه مكران باشد و از طرفي تاثير اين سد براي توسعه صنعت در اين منطقه به اين سد اهميت ويژه داده است كنترل سيلاب و تاثير در توسعه اين منطقه از ديگر ويژگي هاي اين سد است كه هم اكنون مراحل مطالعاتي را طي مي كند.
دریا: سد شریفی دارای چه ویژگی هایی است؟
يكي ديگر از طرح هايي كه با ۹۵ درصد پيشرفت، مراحل پاياني مطالعاتي خود را طي مي كند سد بتني شريفي است كه قرار است بر روي رودخانه شريفي و در فاصله ۱۱۰ كيلومتري شهرستان جاسك هرمزگان احداث شود.احداث و بهره برداري از اين سد موجب تامين آب كشاورزي دشت بارق و جلوگيري از خسارت هاي احتمالي سيلاب مي شود.
دریا: خط انتقال یکدار که سال گذشته توسط استاندار به بهره برداری رسید چه نقشی در توسعه منطقه مکران خواهد داشت؟
علاوه بر سدهايي كه مراحل مختلف مطالعاتي و عملياتي را طي مي كنند بهره برداري از پروژه خط انتقال آب كشاورزي از بند انحرافي جگين به اراضي يكدار تاثير فوق العاده اي در توسعه اين منطقه خواهد داشت. موقعيت محدوده طرح در جنوب شرق استان هرمزگان واقع شده است.
بند انحرافي جگين در استان هرمزگان و در شرق بندر جاسك به فاصله حدود ۲ كيلومتر در بالادست تقاطع جاده ارتباطي بندر جاسك – چابهار با رودخانه جگين قرار دارد.محل اجراي پروژه از بند انحرافي جگين در حدود ۵۰ كيلومتري بندر جاسك تا ابتداي اراضي يكدار به طول حدود ۹۸۰۰ متر مي‌باشد.
پيش از افتتاح و بهره‌برداري از اين خط، آبياري اراضي مستعد كشاورزي در منطقه توسط مالكان، از طريق پمپاژ آب از بند انحرافي جگين به درون نهرهاي سنتي انجام مي شد لذا جهت امكان انجام كشاورزي دائم، تامين مطمئن و مستمر آب مورد نياز، خط لوله مذكور در دستور كار شركت آب منطقه‌اي هرمزگان قرار گرفت.
با احداث اين خط لوله امكان انجام كشاورزي جهت حدود ۱۸۰۰ هكتار از اراضي بصورت پايدار بوجود آمده است.از مهمترين مزاياي افتتاح و بهره برداري از اين طرح كه در بهمن ماه ۱۴۰۱ با حضور استاندار هرمزگان افتتاح شد مي توان به ، افزايش عملكرد توليد محصولات كشاورزي، جلوگيري كاهش كيفيت آب زيرزميني، حذف تلفات نشت و تبخير از شبكه كانال هاي آبياري، افزايش راندمان آبياري از حدود ۳۰ درصد به بيش از ۸۰ درصد، اشتغال زايي به ميزان ۴۰۰۰ نفر اشاره كرد.
دریا: به عنوان کلام پایانی اگر نکته ای باقی مانده است لطفاً بفرمایید؟
استفاده از تمام ظرفیت های موجود برای توسعه منطقه مکران که پایه اصلی و نقطه شروع آن تامین آب مورد نیاز شرب و صنایع این مناطق است می تواند به توسعه هرچه سریعتر این منطقه کمک و بدون هیچ شکی با توجه به شرایط تأثیرات فراوانی را در حوزه اقتصادی و اشتغال‌زایی داشته باشد.
با توجه به اینکه در این منطقه یک سوم تجارت دریایی جهان، بخشی از حمل‌ونقل آسیای میانه و شمال اروپا از طریق منطقه مکران و کریدور شمال – جنوب و انتقال و صادرات انرژی به برخی کشور های همسایه و سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. منطقه مکران می‌تواند با توجه به پتانسیل‌های بالقوه ای که در بخش گردشگری و توریسم برخوردار است به‌عنوان دروازه توسعه کشور مدنظر قرار بگیرد.
ثبت دیدگاه