دریانیوز// اعتیاد یکی از معضلات جدی اجتماعی است که ابعاد مختلفی از زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در سال‌های اخیر، رشد مصرف مواد مخدر در میان اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه جوانان، نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. طبق آمارهای رسمی، تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در حال افزایش است و سن اعتیاد کاهش یافته است.
دلایل گرایش به اعتیاد
مشکلات اقتصادی یکی از مهم‌ترین عواملی است که بسیاری از افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می‌دهد، بیکاری، نبود فرصت‌های شغلی پایدار و فقر از جمله عواملی هستند که باعث ناامیدی در میان جوانان و افراد کم‌درآمد شده و برخی را به مصرف مواد مخدر به عنوان راهی برای فرار از واقعیت تلخ زندگی سوق می‌دهد.علاوه بر مشکلات اقتصادی، بحران‌های خانوادگی نیز نقش مهمی در گرایش به اعتیاد ایفا می‌کنند، طلاق، اختلافات خانوادگی، خشونت خانگی و نبود حمایت عاطفی کافی از سوی والدین می‌تواند نوجوانان و جوانان را به سمت دوستان و محیط‌هایی سوق دهد که در آن مصرف مواد مخدر رایج است.
بسیاری از افرادی که دچار اعتیاد شده‌اند، در خانواده‌هایی رشد کرده‌اند که در آن نظارت و حمایت مناسبی وجود نداشته است، عدم آگاهی والدین از نحوه برخورد صحیح با فرزندان، به‌ویژه در دوران بلوغ، می‌تواند زمینه‌ساز این معضل شود.یکی دیگر از دلایل مهم گرایش به اعتیاد، کمبود آگاهی و فرهنگ‌سازی نامناسب درباره این مسئله است، بسیاری از جوانان و نوجوانان بدون اطلاع از عواقب جدی مصرف مواد مخدر، صرفاً به دلیل کنجکاوی یا تحت تأثیر دوستان خود به سمت این مسیر کشیده می‌شوند
.در برخی موارد، تبلیغات غیرمستقیم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز در عادی‌سازی مصرف مواد مخدر نقش دارند، همچنین نبود آموزش مهارت‌های زندگی، مانند مدیریت استرس و حل مسئله، نیز موجب می‌شود که افراد به جای رویارویی با مشکلات، به مصرف مواد مخدر به عنوان راهی برای کاهش فشارهای روانی روی آورند.فشارهای اجتماعی و استرس‌های ناشی از زندگی مدرن نیز در افزایش گرایش به اعتیاد مؤثر است، رقابت شدید در تحصیل و کار، نبود تفریحات سالم، احساس تنهایی و افسردگی، از عواملی هستند که برخی از افراد را به مصرف مواد مخدر به عنوان راهی برای کاهش استرس و فرار از مشکلات سوق می‌دهد.
بسیاری از جوانان در نبود حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی، دچار نوعی سرخوردگی می‌شوند و برای رهایی از احساسات منفی، به دنبال راه‌های نادرستی مانند مصرف مواد مخدر می‌روند.دسترسی آسان به مواد مخدر نیز یکی از عوامل تسهیل‌کننده اعتیاد در جامعه است، افزایش قاچاق مواد مخدر، عرضه گسترده مواد صنعتی و سنتی در محیط‌های آسیب‌پذیر مانند محله‌های حاشیه‌نشین، باعث شده که افراد بیشتری به مصرف این مواد روی بیاورند. البته در برخی موارد، ارزان بودن برخی انواع مواد مخدر نسبت به سایر تفریحات و سرگرمی‌ها، مصرف آن را برای قشر کم‌درآمد جامعه در دسترس‌تر کرده است، نظارت ناکافی بر محیط‌هایی که در آن مصرف مواد مخدر رایج است، یکی دیگر از عواملی است که به گسترش این معضل کمک می‌کند.
نبود شغل، دلیل گرایش جوانان به اعتیاد
یک شهروند بندرعباسی معتقد است اغلب جوانانی که به سمت مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند به دلیل بیکاری و مشکل نبود شغل است، او می‌گوید وقتی یک جوان چند سال دنبال کار می‌گردد و هیچ‌جا استخدام نمی‌شود، ناامید شده و بعضا برای فرار از این شرایط، به مواد مخدر روی می‌آورد.عسکری ادامه داد: من خودم شخصا چند جوان را می‌شناسم که فقط به خاطر بیکاری به این راه کشیده شده‌اند، البته نقش خانواده هم خیلی مهم است، برخی جوانان از دوران بچگی در خانه با اعتیاد پدر روبه‌رو بوده‌اند وقتی بچه‌ها از نزدیک شاهد مصرف مواد باشند، این کار برایشان یک چیز عادی است و احتمال دارد خودشان هم بعداً درگیر معضل اعتیاد شوند، بنابراین خانواده‌ها با آگاهی بیشتر، مراقب رفتار و تربیت فرزندانشان باشند.
لزوم نظارت بیشتر بر محلات آسیب‌پذیر
سجاد، جوانی ۲۹ ساله، بهبودیافته از اعتیاد، دیگر شهروندی است که به خبرنگار ما گفت: من خودم چند سال درگیر مواد بودم، دلیل اصلی این بود که در محله ما معمولا مواد مصرف می‌کردند. جوانی که شاهد مصرف مواد مخدر توسط دوستانش است، خیلی سخت می‌تواند در این مسیر مقاومت کند، به نظرم باید بر روی محلات آسیب‌پذیر، نظارت بیشتری باشد.
گاها جوانان تحت تأثیر تبلیغات غیرمستقیم قرار می‌گیرند
خانم بهرام‌پور، دانشجوی هرمزگانی نیز گفت: به نظرم شبکه‌های اجتماعی هم نقش مهمی دارند، اغلب اوقات، جوانان تحت تأثیر تبلیغات غیرمستقیم قرار می‌گیرند، بعضی مواقع در فیلم‌ها و سریال‌ها، مصرف مواد، عادی نشان داده می‌شود، وقتی یک نوجوان این چیزها را می‌بیند، ممکنه فکر کند که امتحان کردنش ضرری ندارد. حجت‌الاسلام والمسلمین احمد غلامی، مشاور ارشد مسائل خانواده، معتقد است که خانواده مهم‌ترین نقش را در پیشگیری از گرایش فرزندان به اعتیاد دارد.وی تأکید کرد: محیط خانواده باید سرشار از محبت، درک متقابل و گفت‌وگوی سازنده باشد تا نوجوانان و جوانان دچار خلأ عاطفی نشوند.
به گفته غلامی، بسیاری از افرادی که به سمت مصرف مواد مخدر می‌روند، در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که یا از لحاظ عاطفی سرد بوده‌اند یا ارتباط مناسبی بین والدین و فرزندان وجود نداشته است، بنابراین، اولین و مهم‌ترین اقدام والدین، برقراری ارتباط مؤثر با فرزندان و تقویت حس اعتماد متقابل است. کارشناس ارشد خانواده در ادامه به نقش تربیت دینی و اخلاقی در پیشگیری از اعتیاد اشاره کرد و بیان داشت: فرزندانی که از کودکی با ارزش‌های اخلاقی و دینی آشنا شده‌اند، کمتر در برابر وسوسه‌های نادرست تسلیم می‌شوند، لذا والدین باید در کنار آموزش مسائل دینی، سبک زندگی سالم و دوری از رفتارهای آسیب‌زا را نیز به فرزندان خود بیاموزند، اگر نوجوان احساس کند که خداوند همیشه ناظر بر اعمال اوست و مسئولیت تصمیماتش را می‌پذیرد، احتمال گرایش او به اعتیاد بسیار کمتر خواهد شد.
حجت‌الاسلام غلامی همچنین به اهمیت انتخاب دوست و محیط اجتماعی اشاره و توصیه کرد: والدین نسبت به دوستان فرزندان خود آگاه باشند.وی افزود: بسیاری از نوجوانان از طریق دوستان خود به مصرف مواد مخدر ترغیب می‌شوند، والدین نباید در این زمینه بی‌تفاوت باشند، بلکه لازم است ضمن نظارت بر روابط فرزندشان، او را به سمت دوستی‌های سالم هدایت کنند، ارتباط با خانواده‌های دیگر و شناخت محیط‌هایی که فرزند در آن رفت‌وآمد دارد، می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.کارشناس ارشد مسائل خانواده بر ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی به فرزندان تأکید دارد و گفت: نوجوانی و جوانی دوران حساس تصمیم‌گیری است. اگر والدین مهارت‌هایی مانند کنترل استرس، حل مسئله و نه گفتن به پیشنهادهای ناسالم را به فرزندان خود آموزش دهند، آن‌ها در برابر آسیب‌هایی مانند اعتیاد مقاوم‌تر خواهند شد.
غلامی ادامه داد: علاوه بر این، فراهم کردن محیطی شاد و پرنشاط در خانواده، استفاده از تفریحات سالم و ایجاد انگیزه برای موفقیت، می‌تواند به تقویت شخصیت فرزندان و پیشگیری از ورود آن‌ها به مسیرهای انحرافی کمک کند.در مجموع اعتیاد پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی است که عوامل اقتصادی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی در شکل‌گیری آن نقش دارند، لذا برای کاهش گرایش به اعتیاد، باید سیاست‌های موثری در زمینه کاهش بیکاری، حمایت از خانواده‌ها، افزایش آگاهی عمومی و کنترل عرضه مواد مخدر اتخاذ شود. آموزش مهارت‌های زندگی، ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و تقویت برنامه‌های فرهنگی و تفریحی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش این معضل کمک کند.
ثبت دیدگاه