دریانیوز// تراریخته یا تغییر ژنتیک یافته واژه ای است که در سال‌های اخیر در قلمرو مواد غذایی ظهور و نمود یافته است و بسیاری از مردم شناخت صحیحی نسبت به آن ندارند.
تراريخته که به آن تراژني يا ترازايي نيز مي گويند به فرآيند تزريق يک ژن بُرونزاد به جانداران زنده، گفته مي شود. به طوري که جاندار ويژگي جديدي پيدا کند و آن را به فرزندانش منتقل کند در واقع موجودات زنده تغییر ژنتیک یافته به موجوداتی گفته می‌شود که از طریق روش های مهندسی بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک تغییری در ساختار ژنتیکی آنها ایجاد می‌شود، به طور کلی غذاهای تولید شده ، حاوی یا حاصل از موجودات تغییر ژنتیک یافته را غذاهای تغییر ژنتیک یافته یا تراریخته (GMO) می نامند.
پس می توان نتیجه گرفت محصولاتي که ساختار ژنتيکي آنها با مهندسي ژنتيک تغيير يافته و يک خصوصيت ويژه در محصول ايجاد يا يک خصوصيت از آن حذف شده باشد که اين تغيير هرگز در طبيعت نتواند رخ دهد را، تراريخته گويند.در فناوري توليد جانداران تراريخته ترازايي، يک يا چند ژن به ژنوم طبيعي جاندار اضافه يا از آن حذف مي شود.
درصورتي که ژني از جاندار حذف شود به جاندار حاصل «فروريخته» گفته مي شود و يا به زبان ساده واژه «تراريخته» ريشه در دستکاري ژنتيک محصولات مصرفي اعم از پوشاک و تغذيه دارد. اصلاح ژنتيکي از گذشته وجود داشته که در اين روش دو گونه گياهي و يا جانوري با هم تلاقي داده مي شوند که صفت جديدي پديدار شود؛ مثلا گلهاي يک گندم پا کوتاه و يک گندم پا بلند را تلقيح مي کنند تا اين صفات از گياهان به هم منتقل شود.
اکثر محصولات موجود در بازار اصلاح ژنتيکي شده اند مثلا هندوانه ها نسبت به گذشته بزرگتر، خوش رنگتر و با تخمه هاي ريز تر هستند. همچنین سویا ، ذرت ، پنبه دانه و کلزا که برای افزایش مقاومت در برابر آفت کش ها، حشرات و دیگر آفات محصولات کشاورزی اصلاح شده اند برخی از محصولات تراریخته ای هستند که ما آنها را به خوبی می شناسیم. موضوع اصلی مصرف مواد غذایی تراریخته در خصوص شیوه به کارگیری بیوتکنولوژی های کشاورزی است و موضوع دیگر در مورد مزایا و مشکلات احتمالی مصرف این محصولات و هم چنین درصد محصولات تراریخته است.
مهم ترین هدف چه در گذشته و امروز اصلاح ژنتیک و نقش مثبت آن در عملکرد تولید مواد غذایی است که می تواند در امنیت مواد غذایی و توسعه پایدار در کشورهای در حال پیشرفت نقش داشته باشد.اشتباه بزرگي که در بين همه مردم و رسانه ها وجود دارد اين است که فرق بين محصولات اصلاح شده کشاورزي را با محصولات تراريخته به درستي نمي دانند. در حال حاضر اصلاح محصولات در چرخه کشاورزي بگونه اي است که با سلامت مردم ارتباط مستقيم داشته و همين محصولات وارد سفره مردم شده است .تاکنون اثرات زیان‌آوری از مصرف محصولات GMO از نقطه نظر علمی به اثبات نرسیده است اما می تواند موجب نگرانی هایی در مورد آثار احتمالی منفی مصرف این محصولات بر محیط زیست و بهداشت انسان باشد.
در توليد محصولات اصلاح شده تلاش مي شود تا حجم توليد افزايش و با کيفيت بالاتر به بازار عرضه شود اما نبايد تصور شود هر محصولي که داراي پسوند فرنگي است تراريخته است. حدود ۳۰ سال پيش در آمريکا و کانادا براي اصلاح نباتات از روش تراريخته استفاده شد و موافقان اين روش معتقد بودند همانطور که واکسن در بدن انسان براي مبارزه با ميکروب ها خارجي عمل کرده و با بالا بردن ايمني بدن انسان را در مقابل بيماري ها مقاوم کرده و تهاجم ويروسي را نابود مي کند .
وارد کردن مستقيم سم به گياه نيز همين عملکرد را ايجاد مي کند و متعاقبا به اين فکر افتادند که گياه را طوري به آفات مقاوم کنند که نياز به سم پاشي نداشته باشد به اين روش « انقلاب سبز» گفتند.در اصلاح عادي گياهان يا حيوانات از ژن موجود بيگانه اي استفاده نمي شود درحاليکه در( GMO يا دستکاري ژنتيکي) ژن از موجود بيگانه اي با روش هاي مهندسي ژنتيک وارد ژنوم گياه شده و باعث تغييراتي بنيادي در سيستم موجود زنده مي شود.
دانشمندان معتقد هستند که به دليل غير طبيعي بودن اين محصولات و دخالتي که در ژن آن ها صورت گرفته است، مصرف آن ها عوارض زيادي را در آينده به همراه دارد؛ استفاده از محصولات تراريخته باعث مشکلات زيست محيطي و به هم ريختن ساختار خاک شده و توليد محصولات کشاورزي را با خطر جدي مواجه مي کند. همچنين مشکلات بهداشتي ايجاد کرده و براي سلامت جامعه مضر است. اما تاکنون اثبات قطعي در رابطه با عوارض آن صورت نگرفته است؛ زيرا به دليل ژنتيکي بودن اين محصولات زمان زيادي لازم است.
ثبت دیدگاه