دریانیوز// ازدواج به عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی انسان، نقش حیاتی در شکل‌گیری خانواده و جامعه ایفا می‌کند.
با این حال، در سال‌های اخیر، جوانان با چالش‌های متعددی در مسیر ازدواج مواجه شده‌اند که این چالش‌ها ریشه در عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دارند. از یک سو، تغییرات سبک زندگی و افزایش سن ازدواج به معضلی اجتماعی تبدیل شده و از سوی دیگر، موانع اقتصادی و فرهنگی، جوانان را از تشکیل خانواده بازمی‌دارد.
در این گزارش، به بررسی عوامل مؤثر بر ازدواج جوانان، موانع موجود و راهکارهای ممکن برای تسهیل این فرآیند پرداخته می‌شود.کارشناسان اجتماعی بر این باورند که عوامل و روش‌های جامعه‌شناختی و رفتاری که همواره از لحاظ دینی هم به آن‌ها توصیه شده است، به تحکیم و حفظ پیوند ازدواج کمک می‌کند. به‌طور مثال، صبر و گذشت مهم‌ترین عامل پایداری ازدواج است و زنانی و مردانی که در زندگی گذشت کنند، به‌طور قطع هرگز به مرحله جدایی نخواهند رسید.
با شنیدن واژه ازدواج، نخستین موضوعی که به ذهن‌ها متبادر می‌شود، موانع ازدواج است. حداقل برای بسیاری از جوانان کشور که اکثریت جمعیت ما را تشکیل می‌دهند، ازدواج همچون سنگ بزرگی است که سر راهشان قرار گرفته است؛ یا باید خود را برای آزمودن آن آماده کنند و یا تغییر مسیر دهند و از خیر آن بگذرند. واقعیت این است که همه ما می‌توانیم با شنیدن خاطرات ازدواج نسل‌های گذشته، به تفاوت زندگی گذشتگان با نسل امروز و در حقیقت گذار جامعه ایرانی از سنت به مدرنیسم پی ببریم.
مشکلات فرهنگی هم یکی از موانع ازدواج جوانان است و باید رویکرد توجه به ازدواج آسان و پایدار در دستور کار قرار گیرد. بنا به دلایل روانشناسی و فیزیولوژیکی، بالا رفتن سن ازدواج در زنان به مراتب خطرناک‌تر از بالا رفتن سن ازدواج در مردان است. لذا ابتدا باید چاره‌ای برای کاهش سن ازدواج دختران جست.
مشکلات اجتماعی ناشی از بی‌برنامگی به پایه و تفکرات جامعه صدمه وارد می‌کند که ترس از ازدواج و فرزندآوری نتیجه همین اقدامات است. جوان با مشاهده نابسامانی اقتصادی و یا نبود زیرساخت برای فعالیت‌های اجتماعی، از تشکیل خانواده و فرزندآوری جلوگیری می‌کند. انتشار اخبار و شایعه که فضای جامعه را ناامید کند، به ترس و از بین رفتن انگیزه جوانان برای زندگی منجر می‌شود و در چنین شرایطی، مشکلات اجتماعی از جمله ایجاد مزاحمت برای نوامیس، رفتار پرخطر جنسی و اختلافات اجتماعی افزایش می‌یابد.
مسئولان باید برای پیشگیری از مشکلات اجتماعی به جای سخنرانی، راهکار ارائه کنند. بهره‌گیری از نظرات استادان و افراد صاحب‌نظر، انجام فعالیت‌های آموزشی و سیستمی و رسمی و توسعه کشور بر اساس برنامه راهبردی و هدفمند می‌تواند از بروز مشکلات آینده و رفع چالش‌های فعلی جلوگیری کند. انتشار اخبار منفی در جامعه و تخریب شخصیت‌های مهم اجتماعی به ایجاد ناامیدی منجر می‌شود و از این جهت باید این رفتار کنترل و اخبار امیدوارکننده توسعه یابد.
اعضای خانواده در کنار همدیگر باید روش‌های صحیح زندگی از جمله گذشت، صبر و مهربانی را بیاموزند و نباید اختلافات خانوادگی گسترش پیدا کند. فرزندانی که در زندگی خانوادگی و رفتار پدر و مادر خود اختلافات و دعوا را می‌بینند، در تصمیم‌گیری‌های آینده خود دچار مشکل می‌شوند. خانواده‌ها باید به جوانان متذکر شوند که تحصیلات عالیه نباید مانع از ازدواج شود و دختر و پسر جوان به دلیل مدرک تحصیلی بالا و یا موقعیت اجتماعی برای انجام این سنت حسنه مانع تراشی نکنند.
بیکاری، نبود امنیت شغلی، افزایش توقعات و نبود تناسب بین درآمد و هزینه‌های زندگی از مهم‌ترین موانع برای ازدواج جوانان است. افزایش سن ازدواج، تغییر سبک زندگی یا تخریب بنیان خانواده، نداشتن مهارت زندگی، سخت‌گیری خانواده‌ها، شغل و درآمد، تغییر نگرش، فاصله گرفتن از اعتقادات، تجمل‌گرایی، نبود آموزش‌های لازم، مسئولیت‌پذیری، کاهش ارزش‌های معنوی و اخلاقی و مشکلات روحی و روانی از جمله ریشه‌های چالش افزایش سن ازدواج در جامعه است.
در صورت ادامه روند موجود و بی‌انگیزگی نوجوانان و جوانان به ازدواج، در آینده نزدیک علاوه بر افزایش آسیب‌های اجتماعی و مشکلات روحی و روانی، ساختار بنیان خانواده‌ها و حتی جامعه با چالش جدی مواجه می‌شود. اگر نسل جوان بتواند به‌خوبی از هویت فردی و اجتماعی خویش و ضرورت‌های دوره‌ای که در آن زندگی می‌کند آگاه شود و همچنین خانواده و دیگر نهادهای اجتماعی مانند مدرسه و دانشگاه زمینه مشارکت فعال جوان در عرصه‌های مختلف را فراهم کنند، می‌توان امیدوار بود که نسل جوان بتواند آینده روشنی را برای خود و در نتیجه کشور رقم بزند.
افزایش سن ازدواج و به دنبال آن افزایش فاصله سنی بین فرزند با والدین بیشتر شده و آسیب‌هایی از این منظر متوجه خانواده و جامعه خواهد شد. مشکلات ازدواج جوانان، سال‌هاست در زمره دغدغه‌های مسئولان قرار دارد، موضوعی مهم که متاسفانه برنامه‌ریزان و نهادهای مربوط تاکنون نتوانسته‌اند برای رفع این چالش تدابیری بیندیشند.
سن مناسب برای ازدواج به تاکید کارشناسان بین سنین ۲۵ تا ۳۰ سالگی است و علاوه بر اینکه زمان مناسب ازدواج است، بهترین سن برای باروری و بچه‌دار شدن است و عبور از این سن برای فرزندآوری مخاطراتی به دنبال دارد.بالا رفتن سن ازدواج برای دختران آسیب‌زاست زیرا فرزندآوری آنان شرایط سنی خاصی را می‌طلبد که در صورت تاخیر در آن، امکان باروری و داشتن فرزند را از آنان سلب می‌کند. کارشناسان مامایی معتقدند سن طلایی بارداری زنان بین ۲۵ و ۳۰ سال است. از ۳۰ سالگی به بعد، میزان باروری کاهش یافته و از ۳۵ سال این میزان با شیب سریع‌تری کم می‌شود؛ به‌طوری‌که بعد از سن ۴۰ و به‌خصوص ۴۲ سالگی، میزان باروری حتی با روش‌های کمک باروری به‌شدت کاهش می‌یابد.
کاهش سن ازدواج نیازمند تغییر سبک زندگی است. با توجه به اینکه ازدواج به عنوان اساسی‌ترین رویداد زندگی تاثیر بسزایی در ارزش‌ها، باور و نگرش افراد جامعه دارد، مرحله‌ای است که در آن لازم است خانواده‌ها، جوانان را از لحاظ اقتصادی، شناختی، عاطفی و اجتماعی یاری رسانند و با حذف تجملات و رسوم نادرست در جهت دستیابی به ازدواج آسان گام بردارند. ازدواج آگاهانه و هدفمند و تشکیل خانواده بخش مهم این جریان را شکل می‌دهد و بخش مهم‌تر، حفظ این پیوند مقدس و هدایت آن در بستری است که به تولید و تربیت نسل سالم و اثرگذار برای اجتماع ختم گردد.
در نهایت، برای مقابله با چالش‌های ازدواج جوانان، نیاز به یک رویکرد جامع و همگانی داریم که شامل تغییر نگرش‌ها، اصلاح سیاست‌ها و ایجاد زیرساخت‌های مناسب باشد. خانواده‌ها، نهادهای آموزشی و مسئولان اجتماعی باید به‌طور همزمان در جهت تسهیل ازدواج آسان و پایدار تلاش کنند. با توجه به اهمیت ازدواج در سلامت روانی و اجتماعی افراد، باید به جوانان آموزش‌های لازم داده شود و موانع فرهنگی و اقتصادی برطرف گردد.
در این راستا، ایجاد فضایی مثبت و حمایتگر برای جوانان می‌تواند به تشکیل خانواده‌های سالم و موفق منجر شود و در نهایت، به بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور کمک کند.
ثبت دیدگاه